5 książek o rasizmie, które trzeba znać

Jako społeczeństwa szczycimy się dziś największym w historii poszanowaniem praw człowieka i idei humanistycznych oraz wielokulturowością, jednak na polu naprawdę równego traktowania ludzi bez względu na kolor skóry, wyznanie czy przynależność etniczną świat ma jeszcze mnóstwo do zrobienia. Pierwszy krok to wiedzieć na temat rasizmu i jego przyczyn jak najwięcej. 

„Kolej podziemna”, Colson Whitehead
Historia Cory, młodej niewolnicy, która ucieka z plantacji bawełny przed odarciem z godności, wyzyskiem i przemocą, w tym także seksualną, jest fikcją literacką, w której Whitehead nadał słynnej „kolei podziemnej” nieco inne kształty, niż miała w rzeczywistości. Ale faktem jest, że sieć przerzutowa dla zbiegłych niewolników z Południa na Północ istniała naprawdę. Była głęboko zakonspirowana, a kod, którym posługiwali się abolicjoniści i uciekinierzy, został zapożyczony z nazewnictwa kolejowego. Siatkę tworzył skomplikowany system szlaków, kryjówek, tuneli, dzięki którym ludzie dobrej woli – sponsorzy, przewodnicy, ci, którzy jako schronienia użyczali własnych domów – umożliwiali niewolnikom podróż do wolności i godności. Książka nagrodzona Pulitzerem i National Book Award.
Albatros, 2017

„Wszyscy wiedzą o zabójstwach czarnych w Ameryce”, Jill Leovy
Książka jest efektem dziennikarskiego śledztwa, które Leovy prowadziła ponad dziesięć lat. Piętnastoletni Dovon Harris, syn Barbary Prichett i prawnuk niewolnicy z plantacji bawełny w Luizjanie, został postrzelony w tył głowy 14 czerwca 2007 roku, gdy wracał do domu z zakończenia roku szkolnego. Zmarł 17 czerwca 2007 roku w szpitalu. Istniało duże prawdopodobieństwo, że ta zbrodnia, tak jak większość „czarnych morderstw”, nigdy nie zostanie wyjaśniona. Ale śledztwo prowadził John Skaggs z wydziału zabójstw w Los Angeles, biały detektyw, którego zdaniem instytucje do tego powołane mają chronić tak samo wszystkich Amerykanów. Dodatkowo krewni i przyjaciele Dovona twierdzili: „To nie jest sprawiedliwe, że media nic nie mówią o tym zabójstwie, za to pełne są informacji o Paris Hilton”. Skaggs śledztwo w sprawie śmierci Dovona potraktował tak, jakby dotyczyło zabójstwa wielkiej gwiazdy. Kilka dni później winny tej zbrodni został ujęty.
Czarne, 2017

 „Duch króla Leopolda. Opowieść o chciwości, terrorze i bohaterstwie w kolonialnej Afryce”, Adam Hochschild
Książka o jednym z największych ludobójstw w historii ludzkości, które miało miejsce na przełomie XIX i XX wieku. Bohaterem tego reportażu historycznego jest belgijski król Leopold II, za którego panowania Kongo zostało skolonizowane, a Wolne Państwo Kongo stało się jego prywatną własnością. W wyniku niespotykanego terroru i okrucieństwa śmierć poniosło wówczas ponad dziesięć milionów ludzi. Na szczęście w historii tej pojawia się również Brytyjczyk Edmund Dene Morel, który sprzeciwił się tyranii i stał się założycielem jednego z pierwszych na świecie ruchów obrony praw człowieka.
Świat Książki, 2012

„Dlaczego nie rozmawiam już z białymi o kolorze skóry”, Reni Eddo-Lodge
Zaczęło się od wpisu, jaki w 2014 roku dziennikarka i blogerka Reni Eddo-Logde, zajmująca się problemem strukturalnego rasizmu i systemowego uprzywilejowania białych w Wielkiej Brytanii, zamieściła na Facebooku. Próbowała w nim wyjaśnić, dlaczego ma dość tłumaczenia białym, jak czują się ludzie o innym kolorze skóry. Została zasypana odpowiedziami – głównie podziękowaniami za to, że wyraziła to, co czują inni czarni. Książka powstała więc niejako na społeczne zamówienie. Autorka opisuje własne doświadczenia, ale sięga też do szerszego kontekstu – kolonialnej historii Wielkiej Brytanii i korzeni rasizmu.
Karakter, 2018

„Polityka wrogości”, Achille Mbembe
Autor to urodzony w Kamerunie filozof, historyk i teoretyk polityki, absolwent paryskiej Sorbony, wykładowca uniwersytetów Columbia i Yale w USA oraz University of the Witwatersrand w Johannesburgu w RPA. Mbembe w tym porywającym eseju nie skupia się wyłącznie na rasizmie, lecz na mechanizmach wszelkiego wykluczenia i przemocy, szukając ich źródeł i analizując powiązania liberalnej demokracji z historią kolonializmu oraz ich wpływu na oblicze współczesnego świata, w którym wrogość staje się główną reakcją na inność.
Karakter, 2018