Dlaczego niektórzy mają umiejętność komunikowania granic i swoich potrzeb, a inni nie? Okazuje się, że umiejętności te budują pod wpływem naszych doświadczeń z dzieciństwa. Dobra wiadomość jest taka, że można nad nimi pracować.
Komunikacja to fundament każdej relacji, niezależnie od tego, czy mówimy o związkach romantycznych, przyjaźniach, czy relacjach zawodowych. Umiejętność wyrażania swoich potrzeb, stawiania granic i otwartego dzielenia się emocjami jest kluczowa dla budowania zdrowych i satysfakcjonujących relacji. Jednak nie wszyscy mają te umiejętności na równym poziomie. Dlaczego tak się dzieje? Co sprawia, że niektórzy z nas potrafią swobodnie komunikować swoje granice, podczas gdy inni napotykają trudności w tym zakresie?
Różnice w umiejętnościach komunikacyjnych mogą wynikać z wielu czynników, takich jak doświadczenia z dzieciństwa, wpływ kultury, osobiste cechy charakteru oraz traumy. Warto jednak zrozumieć, że komunikacja jest umiejętnością, którą można rozwijać, ale jej korzenie sięgają głęboko w nasze wczesne doświadczenia życiowe.
Wpływ dzieciństwa
Dzieciństwo to kluczowy okres, w którym kształtują się nasze umiejętności komunikacyjne. To, jak byliśmy traktowani przez rodziców, opiekunów i nauczycieli, ma ogromny wpływ na to, jak postrzegamy swoje prawo do wyrażania potrzeb i granic. Dzieci, które dorastały w środowisku, gdzie ich emocje były ignorowane, bagatelizowane lub krytykowane, mogą mieć trudności z komunikowaniem swoich potrzeb w dorosłym życiu. Mogą odczuwać lęk przed odrzuceniem, niezrozumieniem lub reakcją wrogości, co z kolei prowadzi do zamknięcia się i braku asertywności.
Rola kultury i społeczeństwa
Kultura, w której dorastamy, również odgrywa istotną rolę w kształtowaniu naszych umiejętności komunikacyjnych. W niektórych kulturach wyrażanie emocji, szczególnie tych negatywnych, może być postrzegane jako oznaka słabości lub braku kontroli. W takich społecznościach nacisk kładzie się na harmonię i unikanie konfliktów, co może prowadzić do tłumienia własnych potrzeb w imię „spokoju”. Osoby wychowane w takich warunkach mogą mieć trudności z asertywnym komunikowaniem swoich granic, obawiając się, że mogą zranić innych lub naruszyć normy społeczne.
Co blokuje komunikację
Trauma, zwłaszcza ta doświadczona we wczesnych latach życia, może stanowić poważną przeszkodę w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych. Czym ona w ogóle jest? Trauma może przybierać różne formy – od przemocy fizycznej i emocjonalnej, przez zaniedbanie, po przemoc seksualną. Wszystkie te doświadczenia mogą wpłynąć na to, jak osoba postrzega siebie i swoje prawo do wyrażania emocji.
Osoby, które doświadczyły traumy, często borykają się z niską samooceną, brakiem poczucia własnej wartości oraz silnym lękiem przed odrzuceniem. W efekcie mogą unikać wyrażania swoich potrzeb i granic, ponieważ obawiają się, że mogą być niezrozumiane, odrzucone lub ponownie zranione. Dla takich osób komunikacja może kojarzyć się z zagrożeniem, a nie z możliwością nawiązania głębszej więzi.
Mechanizmy obronne w każdym z nas
Trauma może prowadzić do wykształcenia się mechanizmów obronnych, takich jak wycofywanie się, unikanie konfliktów, czy nadmierna uległość. Te mechanizmy mogą być adaptacyjne w kontekście traumy, ale w dorosłym życiu mogą utrudniać budowanie zdrowych relacji. Osoba, która w dzieciństwie nauczyła się, że wyrażanie siebie prowadzi do bólu, może podświadomie unikać konfrontacji, a jej granice mogą być łatwo naruszane przez innych.
Jak rozwijać umiejętności komunikacyjne?
Dobra wiadomość jest taka, że umiejętności komunikacyjne można rozwijać. Kluczem jest zrozumienie, skąd biorą się nasze trudności i praca nad nimi. Terapia, szczególnie terapia traumy, może pomóc w odkryciu i przetworzeniu bolesnych doświadczeń, które blokują naszą zdolność do asertywnej komunikacji.
Praktyka medytacji, a także nauka asertywności to kolejne narzędzia, które mogą wspierać proces rozwoju umiejętności komunikacyjnych. Ważne jest, aby zacząć od małych kroków – na przykład od wyrażania swoich potrzeb w bezpiecznym i wspierającym środowisku, takim jak grupa terapeutyczna lub krąg zaufanych przyjaciół. Świadome rozwijanie umiejętności komunikacyjnych może prowadzić do głębszych i bardziej autentycznych relacji, w których każda ze stron czuje się słyszana, rozumiana i szanowana.
