Literatura autobiograficzna tworzona przez kobiety to niezwykle bogate źródło inspiracji, siły i mądrości. Autorki dzielą się osobistymi doświadczeniami, często trudnymi, pokazując, jak przezwyciężały przeciwności, odkrywały siebie i walczyły o swoje miejsce w świecie. Oto 19 książek, które szczególnie warto poznać.
Spis treści
Autobiografie i wspomnienia pisane przez kobiety uczą jak przetrwać kryzysy życiowe, jak odnaleźć własny głos i tożsamość, jak walczyć z dyskryminacją i przemoc oraz jak kochać siebie pomimo trudnej przeszłości. To literatura, która budzi empatię i wzmacnia – zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Pokazuje, że za każdą twarzą kryje się opowieść, która zasługuje na usłyszenie. Niejedna z tych książek była dla mnie czułą przewodniczką, miękkim kocykiem, albo przeciwnie: ogniem startującym kosmiczną rakietę. Książki autobiograficzne pisane przez kobiety mogą być piękną inspiracją i motywacją!
Kocham to poczucie humoru. Marzę, by świat był pełen takich kobiet. To pełen ironii i humoru zapis wspomnień jednej z najbardziej charakterystycznych postaci polskiej kultury. Czubaszek dzieli się swoimi przemyśleniami o życiu, miłości, pracy twórczej i kobiecości – bez cenzury i upiększeń. Zdradza też swoje sekrety i mówi o sobie szczerze. I tak dużo. Opowiada o ludziach, z którymi się przyjaźniła, pracowała, których mijała w życiu. Komentuje sytuację w kraju. Jednak tylko z pozoru jest to opowieść o niej samej. Satyryczka trzyma w rękach lustro, w którym możemy zobaczyć także siebie i wszystkie nasze wady. Niestety.
Poznałam kiedyś Katarzynę Miller - wykładała na Gender Studies. Umiała na każdy temat spojrzeć od innej strony, zawsze potrafiła znaleźć kobiecą perspektywę. Wiele z jej książek podarowałam przyjaciółkom w prezencie. Tu znana psycholożka i terapeutka opowiada o własnej drodze do akceptacji siebie. Książka to połączenie autobiografii, poradnika i rozmowy z czytelniczką – idealna dla każdej kobiety poszukującej sensu i równowagi.
Chociaż nie jest to klasyczna autobiografia, ten esejowy zbiór zawiera wiele osobistych refleksji noblistki. Tokarczuk analizuje rolę pisarki, siłę opowieści i empatii w zrozumieniu siebie i świata. Kocham płynąć z jej powieściami. Od pierwszej chwili, kiedy zaczęłam jako studentka czytać "Prawiek i inne czasy" kocham Olgę Tokarczuk.
Jedna z najbardziej inspirujących autobiografii XXI wieku. Była Pierwsza Dama USA dzieli się historią swojego dzieciństwa, kariery, macierzyństwa i życia u boku Baracka Obamy. Niezwykła opowieść o sile, ambicji i autentyczności. Michelle Obama, jako Pierwsza Dama Stanów Zjednoczonych – i pierwsza Afroamerykanka na tym stanowisku – pomogła uczynić Biały Dom bardziej otwartym niż kiedykolwiek wcześniej. Została wielką rzeczniczką kobiet, zarówno tych w USA, jak i na całym świecie. Opowieść o sile i woli, by przestać myśleć o oczekiwaniach innych ale zacząć żyć własnym życiem.
Tę historię pewnie słyszała każda z nas. Malala została postrzelona przez talibów za to, że chciała chodzić do szkoły. W swojej książce opowiada o walce o edukację dziewczynek i niesamowitej odwadze w obliczu zagrożenia życia. Inspirujące świadectwo siły ducha. Historia pakistańskiej dziewczynki, która z narażeniem życia walczy o prawa kobiet i ich dostęp do edukacji. Los rzucił ją z dalekiej wioski w północnym Pakistanie do siedziby ONZ w Nowym Jorku. W wieku szesnastu lat stała się globalnym symbolem pokojowego protestu i najmłodszą w historii kandydatką do pokojowej Nagrody Nobla.
Czyta się jednym tchem. Jolanta Kwaśniewska – pierwsza dama RP w latach 1995–2005, prawniczka, bizneswoman, założycielka i prezeska fundacji Porozumienie Bez Barier, dwukrotna laureatka Lauru Kobiety Roku Twojego Stylu – w szczerym, emocjonalnym, pełnym znakomitych anegdot, a także bardzo poruszających wspomnień wywiadzie. W rozmowie z Emilią Padoł opowiada o dzieciństwie i studiach w Trójmieście, macierzyństwie i przeprowadzce do Pałacu Prezydenckiego. Ciekawa opowieść o tym, jak staje się głosem kobiet i uczy mówić w ich imieniu.
Wspomnienia legendarnej afroamerykańskiej poetki i aktywistki. Angelou opisuje trudne dzieciństwo, rasizm, przemoc i odkrywanie własnej wartości. Literacka perełka i motywująca lektura, która przyniosła jej międzynarodową sławę i przez dwa lata nie schodziła z listy bestsellerów New York Timesa. Powieść nominowano do National Book Award i do dzisiaj uchodzi za jedno z najważniejszych arcydzieł XX-wiecznej literatury amerykańskiej. To kanoniczna autobiografia czarnego feminizmu. Opowiada indywidualny los autorki, a zarazem reprezentuje pokolenie, Amerykę, rasę oraz kobiecość.
Nosowska ze swadą opowiada o dylematach partnerstwa, problemach w okiełznaniu nastolatków, ale także o otaczającym nas dziś świecie - o miłości do jedzenia i terrorze rynku reklamowego. O miłości - prawdziwej i wydumanej. O kompleksach, oraz o tym, że czarny nie wyszczupla. Wychowaliśmy się na tekstach piosenek Nosowskiej a teraz razem z nią możemy złośliwie, a czasem z czułością, patrzeć na świat, w którym przyszło nam żyć.
Słynny pamiętnik nastoletniej Żydówki ukrywającej się podczas II wojny światowej. Poruszający zapis życia w strachu, ale także nadziei, dojrzewania i pragnienia wolności. Ponadczasowe świadectwo ludzkiej godności. Tę książkę po prostu trzeba znać i nigdy nie zapominać, co doprowadziło świat do chwili, kiedy ta dziewczynka żyła.
Kolejna niezwykła Pierwsza Dama. Danuta Wałęsa napisała bardzo osobistą, szczerą opowieść o życiu, miłości, rodzinie i politycznych przemianach w Polsce. Z tych niezwykłych wspomnień wyłania się portret odważnej kobiety, która pragnęła rodzinnego szczęścia, a znalazła się w centrum rewolucyjnych wydarzeń, które przetaczały się przez jej małą kuchnię na gdańskim blokowisku. A męża nie było, bo zmieniał świat.... Lech Wałęsa musiał być wstrząśnięty czytając autobiografię żony.
Tym z nas, dla których edukacja jest czymś oczywistym, trudno nawet sobie wyobrazić, ile poświęceń wymagało od Westover to, co osiągnęła. Książka, która pokonała głośne "Becoming" Michelle Obamy. Bill Gates uznał ją za jedną z pięciu najlepszych książek 2018 roku. Westover dorastała w rodzinie mormonów, z dala od cywilizacji, nie uczęszczając do szkoły. Jej autobiografia to opowieść o przełamywaniu ograniczeń, edukacji i budowaniu własnej tożsamości. We wspomnieniach zatytułowanych "Uwolniona" autorka opowiada historię wręcz magiczną. W inspirujący i wyjątkowy sposób przypomina nam ona, czym jest i czym powinna być dzisiaj edukacja.
Forma listu do przyjaciółki, zawierającego 15 sugestii, jak wychować córkę na feministkę. Osobista, pełna ciepła i mądrości książka, która daje do myślenia nie tylko matkom. Jak wychować córkę tak, by stała się silną i niezależną kobietą? To nie tylko zachęcanie do zabawy także kolejkami i autkami, a nie tylko lalkami, ale też szczere rozmowy miejscu kobiety w świecie. Aha, nie zabraknie też opowieści o strojach, makijażu i seksualności.
Autobiografia kobiety, która przeżyła niewolę w rękach ISIS. Jej opowieść to świadectwo cierpienia, ale też ogromnej odwagi i walki o prawa kobiet. W 2014 roku ISIS zaatakowało wioskę Nadii Murad w Iraku. Nadia została porwana i jako niewolnica seksualna sprzedawana kolejnym bojownikom ISIS. Uciekła z niewoli, a teraz walczy na arenie międzynarodowej o uwolnienie kobiet i dzieci, które są nadal przetrzymywane przez dżihadystów. Tak napisała o niej Amal Clooney, jej adwokatka: "Odrzuciła wszystkie etykietki, które przyczepiło jej życie: Sierota. Ofiara gwałtu. Niewolnica. Uchodźczyni. Zamiast tego stworzyła nowe: Ocalała. Przywódczyni Jezydów. Adwokatka kobiet. Kandydatka do Pokojowej Nagrody Nobla. Ambasadorka Dobrej Woli ONZ".
Zapiski, wspomnienia i refleksje jednej z najwybitniejszych polskich aktorek. Janda w charakterystycznym dla siebie stylu – szczerym, ironicznym, bezkompromisowym – pisze o teatrze, polityce, rodzinie i byciu kobietą w świecie kultury. Do kompletu warto wybrać się na autobiograficzną sztukę Krystyny Jandy - fantastyczny monolog w warszawskim Teatrze Polonia "My Way".
Kocham Marię Peszek od pierwszych spektakli w reżyserii Piotra Łazarkiewicza i jej płyty "Miasto Mania". Maria Peszek napisała ekstremalnie osobistą książkę, która mówi bez cenzury o depresji, nienawiści, presji, ale i o miłości do życia, ciała i wolności. To rodzaj połączenia autobiografii, manifestu i terapeutycznego zapisu. Mocny głos współczesnej kobiety. Zderza się w niej absurd i powaga, euforia i rozpacz, rzeczy święte i puszczanie bąków. Jest też o przyzwoitości w sztuce i w życiu. I o wolności. Książka to rozmowa z ojcem, Janem Peszkiem, o najważniejszych sprawach: miłości, śmierci, seksie, Bogu, sztuce i sensie.
Dmuchawce, latawce, wiatr zna w Polsce każdy. Tego głosu nie da się zapomnieć. A kto kocha muzykę tamtych lat ten chętnie przeczyta autobiografię legendarnej gwiazdy polskiej sceny muzycznej! Wokalistka wspomina swoje dzieciństwo w Lublinie, szkolne lata i debiutanckie występy na scenie. Opowiada o współpracy z Budką Suflera i zespołem Jumbo, o małżeństwie ze Stanisławem Zybowskim, macierzyństwie, emigracji do USA oraz o wielkim muzycznym come backu. Ta książka to też kopalnia barwnych anegdot i porywających opowieści – zarówno tych osobistych, jak i zza kulis estrady.
A kto chciałby nieco klasyki sprzed lat - idealne będą dzienniki Marii Dąbrowskiej. Autorka „Nocy i dni” dokumentuje codzienność powojennej Polski – od zawirowań politycznych, przez pracę pisarską, aż po osobiste refleksje i dojrzałość życiową. Mamy tu intrygujące oraz sensacyjne wątki burzliwej powojennej historii Polski. Wyjątkowe, bezpośrednie świadectwo tamtych czasów.
To kolejne, niezwykłe świadectwo epoki. Żona Jarosława Iwaszkiewicza Anna z domu Lilpop ,intelektualistka i tłumaczka, prowadziła swój dziennik z przerwami w latach 1915-1951. Mamy tu obraz życia literackiego przedwojennej Warszawy, opowieści o Janie Kiepurze i Karolu Szymanowskim, o wyjazdach do Ustki i Zakopanego czy o środowisku Skamandrytów. Ale to nie wszystko. Książka jest także kroniką małżeństwa i macierzyństwa. Staje się świadectwem trudnego mierzenia się Anny i Jarosława z konsekwencjami tragedii wojny i okupacji oraz zmianami ustrojowymi.
Wiele takich historii w polskich domach. Usłyszałam niedawno całkiem podobną od bliskiej mi osoby. Agata Tuszyńska wychowała się w tradycyjnym polskim domu, gdzie strojono choinkę i łamano się świątecznym opłatkiem. Była już dorosła, kiedy dopuszczono ją do tajemnicy - matka i jej rodzina to polscy Żydzi, którzy w powojennej Polsce żyli w ukryciu, na aryjskich papierach. Jakie to uczucie odkryć nagle tajemnicę swojego pochodzenia? Fascynująca biografia kilku pokoleń polskiej i żydowskiej rodziny autorki, pełna dramatów mających swój poczatek w przeszłości i tajemnic nie ujawnianych nawet po śmierci.
Mocna autobiografia. Momentami wstrząsająca. Demi Moore – ikona Hollywood, znana z ról w filmach takich jak Uwierz w ducha, Striptiz czy ostatnio Substancja opowiada o swoim życiu. Ale to nie historia sławy i czerwonych dywanów – to opowieść o samotności, uzależnieniu, traumach i walce o siebie. Ta dziewczyna miała naprawdę trudne dzieciństwo z niestabilną matką, była wykorzystywana seksualne, przeżyła burzliwe małżeństwa (m.in. z Bruce’em Willisem i Ashtonem Kutcherem). Dotknęło ją uzależnienie od narkotyków i alkoholu. To także zapis jej przemiany – przez lata spełniała cudze oczekiwania, ale udało jej się odzyskać kontrolę nad swoim ciałem, psychiką i życiem.
Najważniejsza himalaistka Polski prowadziła dziennik podczas wypraw, opowiadając o emocjach, strachu i sile ducha w ekstremalnych warunkach. Opowiada w nim o swojej drodze od pierwszych wspinaczek w Karkonoszach po zdobycie Mount Everestu w 1978 roku. Wspomina dom rodzinny, pierwsze fascynacje sportem, fotografią, literaturą, studia. Ostatecznie miłością jej życia stały się jednak góry i to im poświęcała cały wolny czas. Dzięki zapiskom w dzienniku, który prowadziła m.in. w czasie wyprawy na Everest, powstał niezwykły film dokumentalny o jej życiu. To realistyczny opis wypraw wysokogórskich, postaw ludzi w ekstremalnych sytuacjach oraz ich walkę z własnymi słabościami i górskim żywiołem.
