Śmierć Anthony’ego Bourdain była szokiem, ponieważ należał do ludzi rozkoszujących się najlepszymi aspektami życia: jedzeniem, miłością, podróżami. Jednak za obliczem towarzyskiego obieżyświata Anthony Bourdain skrywał niepewność, uzależnienia i zmienne nastroje.
Anthony Bourdain był prekursorem popularnych telewizyjnych kucharzy. To on przed Gordonem Ramsay'em dzierżył tytuł "niegrzecznego chłopca sceny telewizji kulinarnej". Jego śmieć w wyniku samobójstwa w wieku 61 lat wstrząsnęła przyjaciółmi i wiernymi widzami. Dokument z 2021 roku „W drodze. Film o Anthonym Bourdainie”, który będzie miał premierę 4 lipca na Canal+ skupia się jednak głównie na życiu słynnego kucharza i podróżnika. Reżyser Morgan Neville, który otrzymał Oskara za film dokumentalny „O krok od sławy”, opowiada historię człowieka kochającego życie i wyzwania, ale równocześnie pełnego melancholii i sprzeczności.
Anthony Bourdain - śmierć na planie programu "Parts Unkown"
Anthony Bourdain zmarł tak jak żył przez kilkanaście ostatnich lat życia – w trasie. Kręcił odcinek do 12 sezonu programu kulinarnego dla CNN "Parts Unknown" w Strasburgu, kiedy w czerwcu 2018 roku popełnił samobójstwo w hotelu Le Chambard hotel w Kaysersberg we Francji. Nie zostawił listy pożegnalnego, nie był również pod wpływem żadnych substancji odurzających. To powoduje, że przyjaciele, rodzina i fani na całym świecie zastanawiali się – czemu to zrobił?
Możecie mnie wrzucić do maszynki do mielenia mięsa i rozsypać po Harrodsie w godzinach szczytu – mówił o swojej śmierci.
Po śmierci Bourdaina fani zostawiali kwiaty, wiersze i listy do swojego gwiazdora przed Brasserie Les Halles na nowojorskim Manhattanie, ostatnim miejscu w którym pracował jako kucharz zanim ruszył w drogę, aby stać się jednym z najsłynniejszych telewizyjnych kucharzy i podróżników.
W ramach dokumentu „W drodze” przeprowadzono szereg rozmów z osobami bliskimi Anthoniemu Bourdain. Jednak jedna osoba się w nimi nie pojawiła – ostatnia partnerka kucharza, włoska aktorka i reżyserka Asia Argento.
W swojej rozmowie z magazynem „Vulture” reżyser podkreślił, że zdecydował się nie zapraszać Asi do filmu, ponieważ wiedział co ona powie i jak dodał:
Szczerze, dla wielu ludzi byłoby to bolesne, gdybym przeprowadził z nią wywiad.
To właśnie burzliwy związek z Argento uważany jest za jeden z powodów, dla których Bourdain zdecydował się popełnić samobójstwo. Para poznała się w Rzymie podczas kręcenia „Parts Unknown” w 2016 roku, zaś aktorka często pojawiała się w programach Bourdaina.
W filmie „W drodze” słyszymy, że Tony zmienił się pod wpływem tego związku. Gdy reżyserka jego programów dostała zapalenia wyrostka robaczkowego Bourdain zdecydował się zatrudnić w jej miejsce Argento, która mocno zmieniła sposób nagrywania programu. Natomiast kiedy współpracujący od lat z Bourdainem kamerzysta Zach Zamboni został zwolniony z powodu innej wizji programu niż Argento uznano to za „czerwoną flagę”.
Jednocześnie związek z Argento zmotywował Bourdaina do zaangażowania w sprawy społeczne. Po tym jak aktorka wyznała publicznie, że została zgwałcona przez Harvey’a Weinsteina podczas festiwalu w Cannes w latach 90. Anthony stał u jej boku i wspierał ją w nagłaśnianiu ruchu Me too. Do tego stopnia, że zerwał znajomości ze znajomymi z branży filmowej. Bardzo krytycznie wyrażał się również o swojej pierwszej książce "Kill Grill", uznając wiele z opisywanych tam sytuacji za toksyczne.
Jestem gościem w telewizji, który seksualizuje jedzenie. Który używa złego języka. Który myśli, że nasz dyskomfort, nasza wrażliwość, strach i dyskomfort w sprawach seksualnych jest zabawny. Zrobiłem głupie, obraźliwe gówno. A ponieważ byłem facetem w męskim świecie, który celebrował system – byłem bardzo dumny z tego, że to przetrwałem, że odnalazłem się w tym bardzo starym, bardzo, szczerze mówiąc, fallocentrycznym, bardzo opresyjnym systemie i byłem dumny z siebie, że to przeżyłem. I świętowałem to dość entuzjastycznie.
Mimo zaangażowania w ruch Me too, relacja z Asią Argento była coraz bardziej napięta. Bourdain oddał jej się w całości, ale jednocześnie nie dawał jej miejsca na oddech. Podczas kręcenia odcinka w Salzburgu w czerwcu 2016 roku, na planie którego spotkał się z długoletnim przyjacielem Erikiem Ripertem, w tabloidach pojawiły się zdjęcia Asi Argento z Hugo Clementem, francuskim dziennikarzem. W tych dniach wiele żartował na temat śmieci np. mówiąc że lina od żagla udźwignęłaby jego ciężar, gdyby się powiesił. Przyjaciel pocieszał Bourdaina, że to tylko plotki, ale telewizyjny kucharz skomentował sytuację: Odrobina, kurwa, dyskrecji, dodając że ma dosyć tej sytuacji.
Z kolei Argento przedstawia inną wersję wydarzeń. W wywiadzie dla CNN powiedziała:
Mówią, że zabiłam Anthony’ego Bourdain. Tak, zdradzałam go. Ale on również mnie zdradzał.
Dodatkowo, już po śmierci Bourdaina wyszło na jaw, że słynny kucharz miał zapłacić 380 tys. dolarów ugody aktorowi Larry'emu Bennettowi, który oskarżył Argento o napaść seksualna, kiedy on miał 17 lat, zaś ona - 37. Aktor znał Argento od ponad dekady, grał nawet jej syna jako 7-latek. Argento zaprzeczyła oskarżeniom.
Córka Anthony’ego Bourdain Ariane Bourdain odziedziczyła po nim majątek
Bourdain osierocił swoją jedyną córkę – Ariane Bourdain. Ariane była owocem jego związku z włoską zawodniczką jiu-jitsu i kucharką Ottavią Busia-Bourdain. W momencie śmierci para nadal był formalnie małżeństwem, chociaż nieoficjalne nie żyła razem już od kilku lat. Anthony i Ottavia poznała się przez wspólnego przyjaciela Erica Riperta, u którego Ottavia pracowała i który znalazł ciało Bourdaina.
Anthony i Ottavia pobrali się w 2007 roku i w tym samym roku urodziła się ich córka Ariane Bourdain. Wydawało się, że Bourdain znalazł szczęście. Po narodzinach córki rzucił palenie. Ottavia pojawiła się w wielu programach kucharza, m.in. w odcinkach kręconych w Toskanii, Rzymie i Rio de Janeiro. Jednak Anthony był w drodze przez 250 dni w roku.
Kiedy nie mogłyśmy podróżować z nim po planach filmowych, nasz związek się rozpadł – skomentowała Ottavia.
Jak sam mówił jak wraca z podróży nie może się doczekać czasu z rodziną, ale po tygodniu go nosi. Z byłą żoną łączyły go serdeczne relacje mimo rozstania.Jak wspomina Ottavia, niedługo przed śmiercią Anthony Bourdain zaczął chodzić na terapię: Myślałam, że zadbał o siebie i że mogę go wreszcie spuścić z oczu.
W dokumencie „W drodze” kilkukrotnie pada stwierdzenie, że Bourdain był marzycielem i idealistą. Przez większość życia myślał, że nigdy nie zostanie ojcem i miał poczucie, że nie jest wystarczająco dobry w tej roli. Kiedy nie podróżował poświęcał czas córce, ale zawsze było go za mało, zaś on sam nie sprostał wymyślonemu przez siebie ideałowi ojca. Ariane Bourdain został jedyną spadkobierczynią ojca i odziedziczyła po nim 1,2 mln dolarów.
Anthony Bourdain i książki
Sam Anthony Bourdain wychował się w kochającej, zamożnej rodzinie. Jego matka Gladys był redaktorką The New York Time, zaś ojciec Pierre był w zarządzie Columbia Records.
Miałem w dupie moich drobnomieszczańskich rodziców, którzy popełnili śmiertelny grzech – kochali mnie – mówił.
Anthony im tego nie ułatwiał – jako nastolatek pierwszy raz wylądował na terapii z powodu uzależnienia od narkotyków.
Jednocześnie chodził do drogiej, prywatnej szkoły, gdzie poznał pierwszą miłość swojego życia Nancy Putkoski. Bourdain określał Nancy jako osobę „z narkotykowego tłumu”, buntowniczkę taką samą jak on. Poznali się w latach 70. I razem przeżyli 30 lat. Za przyszłą żoną (pobrali się w 1985 roku) podążył do elitarnego koledżu Vassar, jednak przerwał studia, aby ukończyć prestiżowy Amerykański Instytut Kulinarny. Zainspirowała go praca w restauracjach z owocami morza, gdzie pracował podczas studiów oraz wspomnienia z dzieciństwa spędzonego podczas jedzenia ostryg we Francji.
Po ukończeniu instytutu w 1978 roku pracował w szeregu restauracji, aż został szefem kuchni w wspomnianym Brasserie Les Halles. Zebrane tam doświadczenia posłużyły mu jako kanwa do napisania artykułu "Don't Eat Before Reading This" ("Nie jedz przed czytaniem"), gdzie opisał zaplecze ekskluzywnych nowojorskich restauracji oraz swoją walkę z uzależnieniem. Wbrew powszechnej opinii nie była to jednak pierwsza, ale trzecia książka Bourdaina. Dwie pierwsze publikacje nie spotkały się z entuzjazmem, a Bourdain musiał zapłacić za własną trasę promocyjną. Dopiero "Kitchen Confidential: Adventures in the Culinary Underbelly" (w Polsce znana pod tytułem"Kill Grill") wydana w 2000 roku przyniosła mu sławę. Bourdain radził w niej m.in. aby unikać w poniedziałek owoców morza, bo będą nieświeże z weekendu oraz nie zamawiać dobrze wysmażonych steków, które są dla szefów kuchni okazją do opchnięcia gorszego mięsa. Jak dodawał:
Wszyscy telewizyjni szefowie kuchni są tacy mili. Może jestem antidotum na to?
W swojej książce Bourdain nie ukrywał pociągu do narkotyków. Opisywał jak w latach 80. i 90. funkcjonował dzięki dobranej mieszance kokainy, grzybków, LSD i heroiny.
Anthony Bourdain: A Cook’s Tour i pierwszy rozwód
Sukces książki "Kill grill" spowodował, że odezwała się do niego producentka Lydia Tengalia, która zaproponowała mu stworzenie podróżniczego programu kulinarnego dla stacji Food Network. W ten sposób powstał program "Cook’s Tour", w którym Bourdain podróżował po świeci próbując lokalnej kuchni. Nie wpłynęło to dobrze na jego małżeństwo. Nancy była z nim w początkach sławy, ale kiedy Anthony zaczął podróżować po świecie wraz z ekipą telewizyjną kręcąc program związek się rozpadł i para rozwiodła się w 2005 roku. Słynny kucharz mówił, że sam czuł potrzebę zmiany, odkrywania, był ambitny, zaś jego żona do szczęścia potrzebowała tylko jego. Chociaż w filmie dokumentalnym „W drodze” przewija się postać pierwszej żony, to Nancy nie zdecydowała się pojawić przed kamerą i opowiedzieć o ich związku.
W roku rozwodu Bourdain ruszył z nowym programem kulinarnym "Bez rezerwacji", który doczekał się 12 sezonów. Bourdain jeździł po świecie, ale jego programy nie skupiały się wyłącznie na jedzeniu, ale również kulturze i polityce krajów, do których jeździł. Zwiedziła kilkadziesiąt krajów na świecie. Chociaż w trakcie swoich podróży odwiedził m.in. Ukrainę i Czechy, to jednak Bourdain nigdy nie przyjechał do Polski.
Jednym z najsłynniejszych odcinków Bez rezerwacji był nakręcony w 2006 roku odcinek podczas pobytu w Bejrucie. W trakcie kręcenia programu "Bez rezerwacji" w Libanie wybuchł konflikt graniczny z Izraelem. Chociaż odcinek został nominowany dla nagród Emmy, Bourdain czuł wyrzuty sumienia że w czasie gdy on wylegiwał się nad hotelowym basenem, nad nim latały rakiety. W dokumencie „W drodze” kilkukrotnie słyszymy, że zarówno wydarzenia w Bejrucie, jak i podczas podróży do innych krajów uważanych za niebezpieczne, zmieniły jego podejście do podróży.
Podróże nie zawsze są piękne. Czasami masz złamane serce.
Przed rozpoczęciem pracy nad programami Bourdain niewiele podróżował, poza wakacyjnymi wizytami w kraju swoich przodków – Francji. Jego wyobrażenie o świecie kształtowały filmy i książki.
Moja mama założyła, że będę miał problemy z czytaniem, bo byłem aspołeczny, ale nauczyłem się czytać w przedszkolu. Moimi idolami byli piosenkarze i pisarze.
Jednym z jego ulubionych filmów był "Czas Apokalipsy" Francisa Forda Coppoli (udało mu się poznać z reżyserem na planie swojego programu), który zainspirował go do podróży do Kongo. Tam również doszło do sytuacji, w której Bourdain, widząc nędzę i głód, zaproponował kupno posiłków dla dzieci i nastolatków, tylko po to by obserwować bezwzględną walkę o jedzenie wśród wygłodniałych ludzi. Jak słyszymy w jednym z archiwalnych nagrań Bourdain mówi:
Dlaczego kucharze są alkoholikami? Bo nie pojmujemy dlaczego świat nie działa jak nasze kuchnie.
Anthony Bourdain z jednej strony odniósł wielki sukces, który przyszedł do niego już po 40. Wydawałoby się, że możliwość eksploatowania świata, poznawania go wszystkimi zmysłami da mu szczęście, ale tak się nie stało.
