Europejskie dziedzictwo w sercu Krakowa. Dlaczego warto odwiedzić nową wystawę w Muzeum Narodowym?

To nie tylko prezentacja wybitnych dzieł, ale również fascynująca opowieść o historii kolekcjonerstwa i europejskich korzeniach naszej kultury. Na wystawie zgromadzono ponad sto dwadzieścia obiektów – obrazów i rzeźb – które powstały od XIII aż do XX wieku.

Ekspozycja stanowi przegląd nazwisk trwale wpisanych do kanonu historii sztuki. Przechadzając się po kolejnych salach, podziwiamy kunszt rzeźbiarski takich mistrzów jak Antonio Canova czy Gustav Vigeland. Wśród malarzy, których prace uświetniają krakowską kolekcję, odnajdziemy dzieła Paola Veneziana, Lorenza Lotta, Pietera Brueghela młodszego, Lucasa Cranacha młodszego czy Maurice’a de Vlamincka. To rzadka okazja, by w jednym miejscu podziwiać ewolucję stylów i wrażliwości artystycznej na przestrzeni setek lat.

Scenariusz wystawy został stworzony jako intrygująca wędrówka w czasie, w której poruszamy się „pod prąd” chronologii. Po opuszczeniu modernistycznego holu muzeum wchodzimy w przestrzeń poświęconą przełomowi XIX i XX wieku oraz – co niezwykle istotne – darczyńcom. To właśnie prywatni kolekcjonerzy, tacy jak Feliks Jasieński, Erazm Barącz czy hrabia Stanisław Ursyn-Rusiecki, ukształtowali charakter tych zbiorów.

Dzieje Muzeum Narodowego w Krakowie rozpoczęły się od daru. (...) Zdarzenie to zainicjowało długotrwały proces kształtowania się kolekcji muzealnej, w którym istotną rolę odegrały nie tylko zakupy, ale – zwłaszcza – zapisy darczyńców, będące główną drogą powiększania zbiorów - mówi dr Katarzyna Płonka-Bałus, autorka scenariusza wystawy.

Dalsza część ekspozycji prowadzi nas ku sztuce dawniejszej. Mijamy sale poświęcone twórczości XVIII i początku XIX wieku, by następnie zagłębić się w wiek XVII – czas reformacji, kontrreformacji i wielkich wojen. To tutaj znajduje się największa i najbogatsza część galerii, w której barokowa ekspresja przeplata się z realistycznymi portretami holenderskiego mieszczaństwa, a idealizacja antyku z naturalistycznym, niekiedy wręcz celowo „brzydkim” ukazywaniem codzienności. Finał tej artystycznej podróży stanowi sala zamykająca perspektywę, dedykowana sztuce średniowiecza i renesansu. Jej centralnym punktem jest cenne płótno Lorenza Lotta „Adoracja Dzieciątka ze świętymi”, któremu towarzyszą spektakularne, średniowieczne rzeźby Madonn.

Nowa aranżacja galerii to jednak coś więcej niż tylko zbiór pięknych przedmiotów. To dowód na to, jak polscy kolekcjonerzy i muzealnicy starali się osadzić rodzimą instytucję w szerszym, zachodnim kontekście.

Galeria w nowej aranżacji jest unikalnym projektem wystawienniczym, który docenia zarówno poszczególne dzieła sztuki, jak i postaci kolekcjonerów (…). To zapis starań o to, aby w instytucji o narodowym charakterze, skoncentrowanej na historii sztuki polskiej, znalazły się także prace podkreślające jej zakorzenienie w tradycji europejskiej - podkreśla prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor MNK.

Odwiedzając odnowione sale Gmachu Głównego, zyskujemy nie tylko estetyczną przyjemność obcowania z arcydziełami, ale i szersze spojrzenie na kulturowe dziedzictwo, które współtworzymy.

Wystawa "Galeria Sztuki Europejskiej" została otwarta 3 grudnia 2025 r. w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie. Kuratorami wystawy są: Miłosz Kargol, dr Katarzyna Płonka-Bałus, dr Adam Spodaryk.