Obiegowa opinia głosi, że świat pełen jest ludzi niezrównoważonych. Niestety, na wysokich szczeblach, dyrektorskich stołkach i gabinetach prezesów i prezesek osób zaburzonych jest… więcej. Zdiagnozuj sobie szefa. I weź go sposobem. Oto krótki przewodnik.
Bruce wszechmogący
Karta choroby: Narcystyczny przełożony – przecenia własne talenty i kompetencje; jest przekonany o swojej wielkości; niezdolny do empatii; arogancki. Częściej jest mężczyzną.
Z zawodu jest dyrektorem albo co najmniej kierownikiem. Swoją pogardę dla podwładnych okazuje przy każdej okazji. Wpadłaś na nowatorski pomysł pozyskania środków unijnych na realizację jednego z projektów u was w biurze? Twój szef sobie przypisze tę zasługę. Co najzabawniejsze, naprawdę będzie myśleć, że to jego koncepcja. Ty najwyżej zbierzesz cięgi, bo źle wypełniłaś jeden z wniosków. „No, bo pani nic nie potrafi, zero! Czy ja naprawdę wszystko muszę robić sam?” – wykrzyknie twój szef. Następnego dnia rano zażąda z uśmiechem na ustach, by cały dział stawił się na zebranie… o godzinie 19.15. „Wcześniej nie mogę, mam przymiarkę garnituru!” – doda.
Co robić: Przystosować się. Pracując z takim zwierzchnikiem, trzeba przygotować się na poczucie ciągłej frustracji. Nie licz na to, że usłyszysz od niego jedno dobre słowo. To nie musi boleć – o ile nie będziesz czekała na informację zwrotną. Przy okazji: narcystycznym zwierzchnikiem łatwo jest manipulować. Wystarczy go komplementować.
Biurowa królowa
Karta choroby: Histrioniczna szefowa – musi być w centrum zainteresowania, zachowuje się uwodzicielsko, emocje wyraża w sposób teatralny. Rzadko histrionikami bywają mężczyźni.
Można ją spotkać wszędzie tam, gdzie w pracy ceni się kreatywność. Koncertowo zagrana przez Meryl Streep Miranda Priestley w Diabeł ubiera się u Prady jest właśnie typem takiej szefowej. Wkracza do biura dumnym krokiem, lekko zdziwiona, że drogi z windy do jej gabinetu nie wysłano płatkami róż. Liczy się tylko ona i jej pomysły. Problem w tym, że ani sama nie potrafi wprowadzić ich w życie, ani nie jest w stanie zarządzać personelem tak, by to on urzeczywistnił jej światłe idee.
Co robić: Zapisuj wszystkie pomysły histrionicznej szefowej, nawet te, rzucone na korytarzu, przy ekspresie do kawy. Wiele z nich jest naprawdę dobrych. Dopracuj je i przedstaw kierowniczce, nie zapominając, by dodać: „Dwa tygodnie temu powiedziała pani, że… Pomyślałam, że to świetna koncepcja i dlatego przedstawię dziś pani szczegóły”. Podkreślaj przy każdej okazji, jak inspirująca jest dla ciebie kierowniczka. Ale nie bierz sobie do serca ani jej pochwał, ani nagan. I o jednych, i o drugich zapomina w ciągu dwóch dni.
Drapieżca
Karta choroby: Psychopatyczny zwierzchnik – nie szanuje prawa i reguł społecznych, kłamie notorycznie, jest porywczy, uwielbia ryzyko, krzywdzi ludzi bez wyrzutów sumienia. Psychopatkami bywają też kobiety, ale nasilenie objawów jest u nich mniejsze.
Szef psychopata to poważne wyzwanie. Gdzie najczęściej można go spotkać? W dużych dynamicznych firmach, międzynarodowych korporacjach. Ogłoszenie, że do pracy poszukiwany jest ktoś: „przebojowy, łatwo nawiązujący kontakty, prężny, gotowy podejmować ryzyko, lubiący przygody i dobrze radzący sobie z ludźmi” z pewnością przyciągnie wielu psychopatów, co udowodniono eksperymentalnie. Dla psychopaty niemoralne jest to, co nie jest zgodne z jego interesem. Wszystko, co zaspokaja jego potrzeby, zachcianki, jest dobre i etyczne.
Co robić: Uciekać. Jeśli nawet nie w tej chwili, to przy najbliższej nadarzającej się okazji.
Alien
Karta choroby: Schizoidalny przełożony – jest typem samotnika, jego świat emocjonalny jest ubogi, nie ma w pracy przyjaciół. Kobiety rzadziej miewają to zaburzenie osobowości.
Można go spotkać w biurach projektowych, pracowniach komputerowych, urzędach – wszędzie tam, gdzie potrzebne są wybitne kompetencje techniczne. Alien je ma, kompletnie brak mu natomiast umiejętności kontaktowania się z innymi ludźmi. Przyparty do muru, udzieli instrukcji tak niejasnej, że wy, pracownicy, nadal nie będziecie mieli pojęcia, czego on, jako szef, od was oczekuje. W codziennych sytuacjach robi dość upiorne wrażenie: nigdy się nie odezwie w czasie lunchu ani nie roześmieje, gdy ktoś opowie dowcip.
Co robić: To idealny szef dla osób samodzielnych. Idź do niego, powiedz, jaki masz problem, jakie proponujesz w związku z tym rozwiązania. Krótko, rzeczowo, bez odwoływania się do emocji. Dla Aliena musi być jasne, że oczekujesz „tak” lub „nie”. Udzieli odpowiedzi i z ulgą umknie do krainy cyferek i bajtów.
Perfekcyjna pani biura
Karta choroby: Przełożona z zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym – koncentruje się na szczegółach, nieraz kompletnie nieistotnych, nie ma życia prywatnego i tego samego oczekuje od zespołu, unika podejmowania decyzji. Ten typ czasem reprezentują też mężczyźni.
Perfekcyjne Panie gęsto zaludniają wszelkie urzędy i siedziby organizacji. Ta szefowa doskonale czuje się w sztywnych strukturach, lubi regulaminy, harmonogramy. Pracy oddana jest bez reszty, czasem też bez sensu. W pogoni za ideałem zmusza was, byście dopracowywali detale – krój czcionki, gatunek papieru do wydrukowania oferty – w końcu jest za późno na samo złożenie oferty. Oczywiście, gniew prezesa spada na was, krnąbrny zespół, nie na nią – przecież nie można karać ludzi za dążenie do doskonałości!
Co robić: Perfekcyjna Pani Biura funkcjonuje według bardzo prostego schematu: boi się wszystkiego, zwolnienia, świata, was, szefa. Staraj się jak najdokładniej omawiać z szefową swoje obowiązki. Rozłóż powierzone ci zadania na czynniki pierwsze, określ, ile czasu potrzebujesz na każdy z elementów. I… podaj termin późniejszy od tego, który zakładałaś pierwotnie. Wytłumacz, że to dlatego, że chcesz, by efekt twojej pracy był doskonały. Szefowa zobaczy w tobie bratnią duszę i… troszkę ci zaufa.
Korzystałam z książki Alana A. Cavaioli, Neila J. Lavendera „Toksyczni koledzy” wyd. Jacek Santorski.
