Część z nich już znamy, część powinniśmy wprowadzić od już. Niby wszyscy wiemy w teorii jak można żyć bardziej ekologicznie, ale informacja o najgorętszym miesiącu w historii (lipiec 2023) wydaje się dobrym momentem, aby przypomnieć sobie podstawy i wprowadzić dobre dla planety ekonawyki w domu.
Czy wprowadzenie ekonawyków ma sens? Coraz głośniej mówi się o odpowiedzialności korporacji w tym zakresie. Jednak codzienne wybory nas, konsumentów, też się liczną. Chociażby wybierając jedzenie wege dajemy firmom wskazówkę jakich działań oczekujemy. Jakie ekonawyki możemy wprowadzić w domu, aby zmniejszyć wpływ na zmianę klimatu? Oto 6 podpowiedzi.
1. ekonawyk. Nie wyrzucać jedzenia
W Polsce co roku marnujemy (zgodnie z danymi Polskiej Federacji Banków Żywności) 4,8 mln ton jedzenia, z czego 60 proc. w domu. To nie tylko bezsensowna strata zasobów naturalnych (m.in. wody potrzebnej do produkcji żywności), ale również pieniędzy. Jak marnować mniej jedzenia? Zasady są proste. Jagna Niedzielska, blogerka, która pisze o niemarnowaniu jedzenia, wylicza podstawowe zasady.
- Planować jadłospis i robić listę zakupów zgodną z nim.
- Przed zakupami sprawdzić zapasy w lodówce i szafkach, aby nie kupować „na zapas” jedzenia, którego nie zdążymy zjeść.
- Nauczyć się robić dania z resztek.
- Nauczyć się prawidłowo przechowywać jedzenie, w tym np. zamrażać szybko psujące się produkty.
2. ekonawyk. Wybierać naturalne środki czystości.
Pozbawione zbędnej chemii środki do czyszczenia domu nie tylko zmniejszają zanieczyszczenie wody (w tym także obecnym np. w tabletach do zmywarki mikroplastikiem), ale również pozytywnie wpływają na zdrowie domowników. Do wykonania podstawowych środków potrzebujemy naprawdę niewiele: sodę oczyszczoną, ocet i kwasek cytrynowy. Katarzyna Wągrowska w książce "Życie Zero Waste. Żyj bez śmieci i żyj lepiej" podaje m.in. przepis na krem do czyszczenia łazienki, który wymaga 100 g sody oczyszczonej, 50 g mydła w płynie i 10 kropli oleju eterycznego. Jeśli jednak nie mamy czasu, aby samemu robić ekologiczne produkty do sprzątania, warto sięgnąć po gotowe produkty np. marki Melabio, które mają certyfikat Vege.
3. ekonawyk. Zredukować ilość plastikowych śmieci.
Recycling śmieci coraz częściej staje się normą, a w niektórych krajach obowiązkiem. Również w Polsce niedługo zostanie wprowadzony system kaucyjny na opakowania po napojach z tworzyw sztucznych, co miejmy nadzieję zmniejszy ilość śmieci w środowisku naturalnym (zgodnie z informacjami podanymi przez KPRM tworzywa sztuczne stanowią 80–85% wszystkich odpadów morskich). Jednak od recyklingu lepsze jest zmniejszenie produkcji śmieci, zwłaszcza tych z plastiku. Najnowszy raport NIK-u o odpadach z tworzyw sztucznych w Europie informuje, że każdego roku do oceanów trafia od 6 do prawie 15 milionów ton odpadów z tworzyw sztucznych – taką ilością można załadować ponad 1,8 mln ciężarówek. Należy pamiętać, że odpady z tworzyw sztucznych rozkładają się bardzo powoli. Przykładowo, butelki czy kubki plastikowe po wyrzuceniu mogą z nami pozostać jeszcze przez 450 lat – wynika z raportu WWF "The lifecycle of plastic". Jak zatem ograniczyć plastik w domu?
- Chodzić na zakupy z własnymi torbami. Ograniczy to ilość jednorazowych plastikowych torebek (z ciekawostek w Nowej Zelandii zostały niedawno całkowicie zakazane).
- W sklepie wybierać „nagie” produkty, kupowane do własnych pojemników (coraz więcej sklepów do tego zachęca) lub kupować produkty w opakowaniach papierowych, metalowych lub szklanych.
- Zrezygnować z „gotowców” i więcej robić przetworów w domu. Warto skorzystać z obfitości lata czy jesieni i zrobić na zapas np. domowe dżemy czy przetwory z pomidorów. Są nie tylko zdrowsze od gotowych dań, ale także pozwalają ograniczyć liczbę śmieci.
- Wybrać alternatywę dla napoi w plastikowych butelkach, zwłaszcza w domu. Dzięki popularnym urządzeniom do produkcji napojów gazowych (typu SodaStream), można zmniejszyć ilość plastikowych butelek w domu, jeśli uwielbia się napoje gazowane. Warto poszukać również alternatywnych pomysłów dla popularnych gotowych napoi i zrobić np. roboty lemoniadę, kompoty czy np. parzoną na zimno herbatę cold brew.
- Ograniczyć kupowanie plastikowych zabawek dla dzieci, zaś w przypadku kosmetyków postawić na te bez plastikowych opakowań jak np. szampony i odżywki w kostce Soap for Globe.
4. ekonawyk. Przestać marnować wodę.
Coraz głośniej mówi się, że już niedługo również w Polsce staniemy przed wyzwaniem związanym z wodą pitną. Dlatego już teraz warto pomyśleć o jej oszczędzaniu. Najprostszym sposobem jest sprawdzenie czy mamy szczelną instalacje wodne (w tym celu można sprawdzić stan wodomierza, następnie nie korzystać w wody przez kilka godzin i sprawdzić ponownie. Jeśli stan licznika się zmieni warto sprawdzić wszystkie instalacje w poszukiwaniu przecieku). Według raportu SodaStream "Czy w Polsce zabraknie wody?" 1 cieknący kran może spowodować, że rocznie "ucieknie" nam aż 5000 litrów wody. Inne wskazówki?
- Włączać zmywarkę i pralkę tylko kiedy jest całkowicie zapełniona. Ponadto wybierać sprzęt AGD, który jest wodo-( i energo-)oszczędny.
- Myjąc zęby zakręcać kran (w ten sposób zaoszczędzimy nawet 15 litrów wody).
- Wybierać prysznic zamiast wanny (pełna wanna to nawet 200 litrów wody).
5. ekonawyk. Jeść wege.
Według wyliczeń naukowców z Uniwersytetu Stanforda i Uniwersytetu Berkley, profesora Patricka Browna i profesora Micheala Eisena, gdyby cały świat w ciągu następnych 15 lat przeszedł na dietę wegańską przyniosłoby to taki sam skutek jak zmniejszenie o 68 proc. redukcji dwutlenku węgla do atmosfery. Czy jest to możliwe ? Prawdopodobnie nie, chociaż już dzisiaj, jak wynika z z badania przeprowadzonego przez Mintel, 44 proc. Polaków zmniejszyło w ostatnich latach spożycie mięsa ze względów zdrowotnych, natomiast 23 proc. rezygnuje z mleka krowiego. Warto jednak zdecydowanie zredukować spożycie mięsa i produktów odzwierzęcych, zwłaszcza że można znaleźć setki przepyszny i ciekawych wegańskich przepisów. W poszukiwaniu inspiracji polecamy m.in. bloga Rozkoszny, Ervegan czy Jadłonomia.
Ponadto co roku powstają coraz nowe produkty roślinne, które mają o wiele mniejszy negatywny wpływ na środowisko i pozwalają zastąpić popularne dania z mięsa i mleczne.
6. ekonawyk. Kupować z drugiej ręki.
Kupowanie w second-handach już dawno przestało być powodem do wstydu. Marki z modą cyrkularną stają się ważnym elementem świata mody. Swój sklep z modą z drugiego obiegu założyła m.in. Kasia Tusk (marka La Rondé).
Jednak moda to nie jedyny obszar, w którym możemy kupować z drugiej ręki. Popularność designu lat 50. i 60. spowodowała, że znajdziemy coraz więcej sklepów z designem z przeszłości np. Przetwory Design.
Chętnie buszujemy również po portalach internetowych w poszukiwaniu perełek z tamtego okresu. Jednak nawet popularne sklepy takie jak Ikea stawiają na gospodarkę obiektu zamkniętego i zaczynają sprzedawać swoje meble second hand (po niezbędnych naprawach).
