Krótkowzroczność u dzieci to już problem globalny. Co robić w przypadku diagnozy?

Dlaczego krótkowzroczność jest wadą, której nie można lekceważyć?

Krótkowzroczność początkowo może nie wydawać się rodzicom istotnym problemem – w końcu jej pierwsze objawy bardzo łatwo przeoczyć. Wielu osobom wydaje się też, że można ją szybko skorygować za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych i to wystarczy. Ale problem jest w rzeczywistości dużo bardziej złożony. Wada, którą pozostawimy samą sobie, skupiając się jedynie na jej korygowaniu, może prowadzić do bardzo poważnych chorób, takich jak odwarstwienie siatkówki, makulopatia krótkowzroczna, jaskra czy zaćma. 

Wzrost przypadków krótkowzroczności – przyczyny

Obserwowany wzrost liczby przypadków krótkowzroczności wyklucza główne przyczyny genetyczne, skłaniając naukowców do poszukiwania wyjaśnień w czynnikach środowiskowych[4]. Większość badaczy zgadza się, że jednym z głównych winowajców jest obecny styl życia, a zwłaszcza ograniczenie czasu spędzanego na świeżym powietrzu. W miastach dzieci spędzają coraz więcej czasu w zamkniętych pomieszczeniach, często w otoczeniu ekranów – czy to w postaci telewizorów, komputerów, smartfonów, czy tabletów.

Pandemia COVID-19 dodatkowo przyspieszyła ten trend. Podczas lockdownów dzieci spędzały mniej czasu na zewnątrz, a więcej przed ekranami, co sprzyjało przyspieszeniu postępu krótkowzroczności. W badaniach opublikowanych w British Journal of Ophthalmology wykazano, że liczba przypadków krótkowzroczności wśród dzieci wzrosła trzykrotnie w latach 1990-2023, a wzrost ten był szczególnie zauważalny właśnie po pandemii[5]. 

Jakie sygnały powinny zaniepokoić rodzica?

Dziecko najczęściej nie ma świadomości, że jakość jego widzenia się pogarsza, ponieważ brakuje mu punktu odniesienia. W związku z tym, może nie sygnalizować żadnych trudności z dostrzeganiem obiektów położonych w dalszej odległości. Dlatego tak ważne jest czujne oko rodzica, które potrafi w porę zauważyć pojawiający się problem.

Co w zachowaniu dziecka może sugerować, że ma ono wadę wzroku? Najczęstsze symptomy to:

·       problemy z koncentracją w szkole,

·       mrużenie oczu przy patrzeniu w dal,

·       pocieranie oczu,

·       nierozpoznawanie twarzy znajomych osób z daleka,

·       utrzymujące się bóle głowy,

·       trudności ze złapaniem rzucanych przedmiotów.

 Co zrobić w przypadku diagnozy?

Korekcja krótkowzroczności za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych to absolutne minimum. Najpopularniejszą metodą są w tym przypadku okulary z soczewkami jednoogniskowymi wklęsło-wypukłymi, czyli tzw. „minusy”. Sama korekcja jednak nie sprawi, że wada przestanie postępować, co może prowadzić do zwiększonego ryzyka przyszłych komplikacji.

Z tego względu konieczne jest wprowadzenie działań, które mają na celu spowolnienie rozwoju krótkowzroczności. Tego typu podejście, zwane „kontrolą krótkowzroczności” lub „spowalnianiem jej progresji”, to zestaw działań obejmujących szybką diagnozę oraz opracowanie indywidualnego planu terapii, który koryguje widzenie do dali i jednocześnie spowalnia progres krótkowzroczności.

Jedną z metod spowalniania rozwoju krótkowzroczności, opisaną w wytycznych Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, są okulary z soczewkami z technologią D.I.M.S.[6]. 

Soczewki okularowe MiYOSMART – dowody, którym warto zaufać

Okulary z soczewkami MiYOSMART, wykorzystującymi technologię D.I.M.S. to skuteczna, łatwa, a jednocześnie nieinwazyjna metoda kontroli krótkowzroczności. Soczewki okularowe MiYOSMART spowalniają postęp krótkowzroczności średnio o 60%, w porównaniu ze standardowymi jednoogniskowymi soczewkami okularowymi[7].

Skuteczność tych soczewek okularowych potwierdzają również pionierskie badania sześcioletnie. Wyniki uzyskane w ramach badania kontynuacyjnego dowiodły, że działanie tych soczewek w zakresie kontroli krótkowzroczności utrzymuje się w czasie u noszących je dzieci. Potwierdzono również, że u pacjentów, którzy przestali je nosić, nie wystąpił tzw. efekt odbicia (czyli szybki przyrost wady wzroku po zakończeniu stosowania metody terapeutycznej)[8]. 

Profilaktyka to podstawa. Dlaczego czas na świeżym powietrzu jest kluczowy?

Skuteczna kontrola krótkowzroczności nie jest możliwa bez uwzględnienia działań profilaktycznych. Badania pokazują, że spędzanie czasu na świeżym powietrzu, może opóźnić pojawienie się krótkowzroczności, a także spowolnić jej rozwój, gdy wada została już zdiagnozowana. Światło słoneczne sprzyja prawidłowemu rozwojowi gałki ocznej, wpływając korzystnie na produkcję dopaminy, która spowalnia wydłużanie się gałki ocznej – głównej przyczyny krótkowzroczności. 

Naukowcy wskazują również, że przebywanie na zewnątrz sprzyja produkcji witaminy D, która również może mieć ochronny wpływ na wzrok. Ponadto, w przestrzeniach otwartych oczy mają możliwość dostosowania się do oglądania przedmiotów znajdujących się na różnych odległościach, co działa jak „ćwiczenie” dla mięśni oka i poprawia zdolność widzenia na dalekie dystanse.

Badanie przeprowadzone w szanghajskich szkołach podstawowych wykazało, że zwiększenie czasu spędzanego na świeżym powietrzu o 40-80 minut dziennie skutkowało zmniejszeniem występowania krótkowzroczności o 11-16% w porównaniu do grupy kontrolnej, która spędzała na zewnątrz średnio tylko dwie godziny dziennie[9]. 

Jak chronić wzrok dziecka?

Aby skutecznie zadbać o wzrok dziecka, warto wprowadzić na co dzień proste zasady, które pomogą chronić jego oczy. Oto kilka wskazówek, które mogą zmniejszyć ryzyko problemów ze wzrokiem i wspierać zdrowy rozwój narządu wzroku.

• Ogranicz czas przed ekranem: staraj się ograniczyć czas spędzany przez dzieci na korzystaniu z urządzeń elektronicznych, zwłaszcza tych trzymanych blisko oczu, jak smartfony czy tablety.

• Regularne przerwy: zachęcaj do robienia przerw w pracy polegającej na patrzeniu na bliskie przedmioty np. telefon czy książkę. Stosowanie zasady „20-20-20” – co 20 minut robienia przerwy na 20 sekund i patrzenia na obiekt oddalony o co najmniej 20 stóp (około 6 metrów) – może pomóc zmniejszyć zmęczenie oczu.

• Spędzanie czasu na zewnątrz: warto wprowadzić nawyk spędzania jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu, co wspiera naturalny rozwój oka i zmniejsza ryzyko rozwoju krótkowzroczności.

• Kontrole u okulisty i optometrysty: regularne wizyty u specjalistów pozwolą wykryć wczesne objawy problemów ze wzrokiem i zapobiec ich dalszemu pogłębianiu. Wizyty powinny odbywać się minimum raz w roku, a w przypadku zdiagnozowanej wady co 6 miesięcy lub częściej, zgodnie z zaleceniami specjalisty.

Ochrona wzroku dziecka jest dziś niezbędnym elementem dbania o jego zdrowie. Stosując się do zaleceń profilaktycznych i porad specjalistów, można skutecznie wspierać prawidłowy rozwój oczu i ograniczyć ryzyko poważnych powikłań w przyszłości.

Dowiedz się więcej o krótkowzroczności u dzieci na www.mamwzrokok.pl

Soczewki okularowe MiYOSMART służą do korekcji i spowalniania progresji krótkowzroczności u dzieci.

Producent: Hoya Holdings N.V.