24 lutego 2022 roku Wyspa Węży została zaatakowana przez wojska rosyjskie, które tego dnia wypowiedziały wojnę Ukrainie. Małe terytorium znajdujące się 34 kilometry na wschód od delty Dunaju ochraniało 13 żołnierzy z niebiesko żółtymi flagami na ramieniu. Niestety w starciu z okrętem rakietowym nie mieli większych szans. Jednak do końca chcieli walczyć dzielnie i nie poddać się wrogiej armii. Świadczyć może o tym słynne, niecenzuralne zdanie, które padło podczas wymiany komunikatów między obiema stronami.
Wyspa Węży – jaka jest jej historia?
Ostriw Zmijinyj, bo tak brzmi oryginalna nazwa wyspy, stał się więc jednym z symboli tego konfliktu zbrojnego. Dobrze jednak wiedzieć, że historia „ukraińskiego Termopile” choć mało znana, warta jest opowiedzenia. Ostriw Zmijinyj znany jest bardziej pod nazwą Wyspa Węży lub Wyspa Wężowa. Mowa tutaj o niewielkim terytorium (690 metrów długości i 560 metrów szerokości) położonym na Morzu Czarnym, na ukraińskich wodach terytorialnych. I choć dziś znajduje się na nim flaga niebiesko-żółta, nie zawsze tak było. Zacznijmy więc od początku…
Według mitologii greckiej, dawno, dawno temu, przy ujściu Dunaju, znajdowały się Wyspy Szczęśliwe, będące pod panowaniem Kronosa. To właśnie tam żyli między innymi Achilles, Ajas Wielki, Neoptolemos, Menelaos czy Helena Trojańska. Zresztą na wyspie tej wzniesiono nawet świątynię na cześć bohatera wojny trojańskiej, Achillesa.
Warto także wiedzieć, że po Wyspach Szczęśliwych, to terytorium nazywano Fidonisi, co z greckiego dosłownie oznaczało Wyspę Węży.
Pod kątem historycznym ważny jest także XVIII. To właśnie na Wyspie Węży miała miejsce bitwa pod Fidonisi z 14 lipca 1788 roku. Była to jedna z walk wojny pomiędzy Rosjanami a Turkami (1787-1791).
Co dalej działo się z Wyspą Węży? W latach 1825-1856 należała ona do Imperium Rosyjskiego. Później jednak, bo w 1877 roku, Turcy przekazali to terytorium Rumunii. Wyspa ta została jej przekazana także po I Wojnie Światowej. Potwierdzał to traktat wersalski.
W XX wieku to niewielkie terytorium ponownie stało się kością niezgody. Tym razem jednak podczas II Wojny Światowej walczyły o nie z Rumunią ZSRR. Początkowo Związek Radziecki wymusił jego oddanie, ale po ataku Niemiec Wyspa Węży ponownie wróciła do Rumunii. I choć pod koniec tego konfliktu zbrojnego była ona okupowana przez radziecką armię, w 1948 roku formalnie znów stała się częścią rumuńskiego państwa. Jednakże przy wyznaczeniu rumuńsko – radzieckiej granicy, Wyspa Węży znalazła się na terytorium ZSRR. Oficjalnie potwierdzono jej przynależność do Związku Radzieckiego w 1961 roku. I choć obie strony spierały się o tę wyspę aż do lat 90. XX wieku, ostatecznie po upadku ZSRR, trafiła ona pod administrację niezależnej Ukrainy. Czy Rumunia pogodziła się z tym faktem? Niekoniecznie, bo spór o to terytorium musiał w 2009 roku rozstrzygać Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze. Dlaczego dwa kraje kłóciły się o tak małą wyspę? Chodzi przede wszystkim o to, że jest ona bogata w złoża gazu i ropy naftowej. Ostatecznie Wyspa Węży została uznana za część Ukrainy, ale większość złóż przyznano Rumunii.
Wyspa Węży – co jeszcze warto o niej wiedzieć?
Jeśli myślisz, że pogmatwana historia to wszystko, to jesteś w błędzie. Na tym niewielkim terytorium zachwyca również niesamowita fauna i flora. Na przykład w wodach koło Wyspy Węży żyje kilkadziesiąt gatunków ryb i krabów, z czego kilkanaście zagrożona jest wyginięciem. Wyspa nie była dotąd atrakcją turystyczną, w związku z czym przyroda mogła się tutaj rozwijać z dala od cywilizacji. Zanim wojska rosyjskie zajęły Wyspę Węży żyły tam jedynie rodziny pograniczników. Poza bazą wojskową funkcjonowała tam też stacja badań morskich, poczta oraz bank.
