W 2005 roku grupa amerykańskich naukowców opublikowała kontrowersyjną pracę zatytułowaną "Potencjalny spadek średniej długości życia w Stanach Zjednoczonych w XXI wieku". Z tego szeroko komentowanego badania wynikało, że współczesne dzieci będą żyły krócej niż ich rodzice.
Był to szokujący wniosek, gdyż oznaczał odwrócenie panującego dotąd porządku, zgodnie z którym – głównie dzięki rozwojowi cywilizacyjnemu – każde kolejne pokolenie żyło dłużej od poprzedniego. Ta zmiana miała zdaniem autorów pracy być skutkiem stylu życia, a konkretnie epidemii otyłości oraz powodowanych przez nią chorób.
Za to inne badania (w tym to, którego wyniki w 2018 roku opublikował Instytut Badań Polityki Gospodarczej Uniwersytetu Stanforda) jako przyczyny skracającego się życia ludzi w wysokorozwiniętych państwach takich jak USA wskazały przede wszystkim choroby serca i nowotwory.
Choć wyniki tych badań nie są optymistyczne, można dzięki nim określić obszary życia, w których warto wprowadzić zmiany, by cieszyć się dobrym zdrowiem i żyć dłużej. Pretekstem do wprowadzania tych zmian może być właśnie Światowy Dzień Zdrowia, a inspiracją – długowieczni i wyjątkowo szczęśliwi mieszkańcy tak zwanych Niebieskich Stref.
Poszukaj inspiracji w Niebieskich Strefach
Niebieskie Strefy to wyodrębnione przez naukowców miejsca, które zamieszkują najstarsi i najzdrowsi ludzie na świecie. Są to mieszkańcy włoskiej Sardynii, japońskiej Okinawy, amerykańskiego Loma Linda, greckiej Ikarii oraz należącego do Kostaryki półwyspu Nicoya. Większość z nich żyje zwykle ponad 90 lat i – co niezwykle istotne – dożywają tego późnego wieku w zaskakująco dobrej formie fizycznej, psychicznej i intelektualnej.
Naukowcy badający mieszkańców Niebieskich Stref nie mają wątpliwości, że ich długie życie to zasługa nie tylko przekazywanego z pokolenia na pokolenie genu długowieczności, ale przede wszystkim ich stylu życia. Miejsce zamieszkania oraz lokalne tradycje sprawiają, że ludzie żyjący w Niebieskich Strefach w specyficzny sposób się odżywiają i spędzają czas.
Odżywiaj się tak, jak mieszkańcy Niebieskich Stref
Ludzie żyjący na Okinawie czy Sardynii nie przejadają się, a ich dieta jest bogata nie tylko w składniki chroniące organizm przed powodującym jego starzenie się stresem oksydacyjnym, ale także substancje stymulujące jego regenerację i wzmacniające jego odporność.
Ludzie mieszkający w Niebieskich Strefach jedzą dużo warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych oraz zdrowych tłuszczów, których źródłem są między innymi ryby, orzechy i oliwa z oliwek. W ich diecie niewiele jest nabiału i mięsa, zasadniczo też unikają cukru.
Bądź NATURALNIE w ruchu
Ludzie, którzy żyją najdłużej na świecie nie biegają maratonów, ani nie spędzają długich godzin na siłowni. Mieszkańcy Niebieskich Stref specjalnie nie uprawiają żadnych sportów, za to umiarkowany wysiłek fizyczny jest stałym elementem ich życia. W miejscach, gdzie żyją często nie istnieje coś takiego jak komunikacja miejska, a czasami wręcz nie ma infrastruktury drogowej. Normą jest więc przemieszczanie się piechotą.
Ludzie mieszkający w Niebieskich Strefach często też – zarobkowo lub hobbystycznie – zajmują się uprawą ziemi. A praca fizyczna na świeżym powietrzu służy ich zdrowiu podwójnie, bo oprócz zdrowego wysiłku zapewnia im też dużą dawkę witaminy D, której produkcję w organizmie stymulują promienie słoneczne. A, jak wiadomo, od witaminy D zależą między innymi nasz nastrój oraz odporność naszego organizmu na infekcje, nowotwory czy choroby układu sercowo-naczyniowego.
Dbaj o rodzinę i przyjaciół
Naukowcy badający styl życia mieszkańców Niebieskich Stref podkreślają, że ważnym czynnikiem, któremu zawdzięczają oni swoją długowieczność i dobrą formę, są relacje międzyludzkie. Tradycyjnie Okinawę, Sardynię czy Ikarię zamieszkują wielopokoleniowe rodziny. Rodziny te żyją ze sobą bardzo blisko, zapewniając należącym do nich osobom opiekę, komfort psychiczny i poczucie celu.
I co istotne, zgodnie z panującymi w Niebieskich Strefach tradycjami, relacje zarówno rodzinne, jak i przyjacielskie są umacniane podczas wspólnie celebrowanych posiłków. A kontakt z drugim człowiekiem nie tylko poprawia nastrój, ale też stymuluje intelektualnie, opóźniając ewentualny rozwój chorób neurodegeneracyjnych (np. Alzheimera lub demencji).
Radź sobie ze stresem w odpowiedni sposób
Stres – zwłaszcza ten przewlekły i intensywny – jest dla człowieka bardzo niebezpieczny. On nie tylko blokuje możliwość logicznego myślenia, utrudnia koncentrację oraz hamuje kreatywność, ale też wpływa na zdrowie, prowadząc do poważnych chorób. Lekarze ostrzegają, że za sprawą stresu ludzie między innymi chorują na nowotwory, mają wrzody i miażdżycę oraz są otyli.
Naukowcy nie mają wątpliwości, że mieszkańcy Niebieskich Stref swoją długowieczność zawdzięczają także dobrym sposobom (zwykle wynikającym z lokalnych tradycji) na radzenie sobie ze stresem. Mieszkający w amerykańskim Loma Linda adwentyści ukojenie dla nerwów znajdują w modlitwie. Bliski kontakt z naturą pomaga zmniejszyć napięcie mieszkańcom greckiej Ikarii, japońskiej Okinawy czy włoskiej Sardynii.
Unikaj używek, jak papierosy i alkohol
Współczesny człowiek żyjący w wysokorozwiniętym kraju często próbuje radzić sobie ze stresem, sięgając po używki – papierosy i alkohol. Niestety, w ten sposób zapewnia sobie tylko chwilową i pozorną ulgę, równocześnie szkodząc swojemu organizmowi. Alkohol, zwłaszcza spożywany regularnie i w dużych ilościach, uszkadza wątrobę, mózg i serce oraz zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory.
A palenie papierosów? Przez puszczanie tak zwanego "dymka" nasze zdrowie ponosi naprawdę wysoką cenę. Albowiem w dymie papierosowym znajduje się aż 7 tys. związków chemicznych, w tym około 100 związków szkodliwych, z których niemal 70 stanowią związki rakotwórcze.
Związki te dostają się do organizmu palacza wraz z substancjami smolistymi, czyli mieszaniną substancji toksycznych, takich jak wysokie stężenia tlenku węgla, smoły czy amoniaku. Rzucenie papierosów – całkowicie i natychmiast – to najlepsze rozwiązanie. Choć nie jest to jednak takie proste, gdy wpadniemy już w sidła nałogu.
Jak próbować prowadzić życie bez szkodliwych używek? Warto wzorować się na mieszkańcach Niebieskich Stref i szukać ukojenia w kontakcie z przyrodą. My polecamy, zamiast sięgać po kieliszek wina lub papierosa, wybrać się na energiczny spacer czy przebieżkę wokół domu.
Warto również szukać pomocy u bliskich. Chcesz rzucić palenie papierosów? Porozmawiaj z przyjaciółką i poproś o wsparcie. Może razem opracujecie plan wyjścia z uzależnienia? Na przykład umówicie się na regularne, wspólne uprawianie sportu. Wyjście na basen czy na fitness, a nawet spacer będzie dobrą okazją do spędzenia czasu wspólnie, ale też sposobem na odwrócenie uwagi od potrzeby zapalenia.
Co jednak zrobić, kiedy zerwanie z "dymkiem" okazuje się za trudne? Lepszym rozwiązaniem od dalszego przypalania papierosa jest podgrzewanie tytoniu w podgrzewaczach tytoniu lub płynu w papierosach elektronicznych. Bowiem podczas korzystania z tych urządzeń (czyli podczas "podgrzewania") nie powstaje toksyczny dym i substancje smoliste – wydziela się niemal bezwonny aerozol z nikotyną.
Warto wspomnieć tu o badaniu przeprowadzonym przez naukowców z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego i Środowiska Królestwa Niderlandów. Ocenili oni, że dzięki zastąpieniu papierosów podgrzewaczem tytoniu IQOS palacze są nawet 25-krotnie mniej narażeni na 8 głównych substancji rakotwórczych zawartych w dymie papierosowym.
Naukowcy stwierdzili również, że w przypadku palaczy, którzy przeszli wyłącznie na urządzenia podgrzewające tytoń, ryzyko przedwczesnego zgonu związanego z rozwojem choroby nowotworowej jest znacznie niższe niż w grupie osób dalej palących papierosy. Oczywiście ostatecznym celem powinno być życie w 100% wolne od nałogu. Do tego powinniśmy dążyć, bo tylko to zapewni najwięcej korzyści zdrowiu.
Każdy krok wykonany na rzecz dobrego samopoczucia i troski o nasze zdrowie, zarówno to psychiczne, jak i fizyczne, zbliża nas do mieszkańców Niebieskich Stref. Miejmy nadzieję, że w przyszłości i w naszym kraju taka powstanie.
