Bakteria S. pneumoniae i wywołane przez nią zakażenia pneumokokowe to problem medyczny dotyczący także osób dorosłych. Pneumokokowe zapalenie płuc (PZP) i groźna inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) zagrażają zdrowiu i życiu zarówno dzieci, jak i dorosłych - a zwłaszcza osób starszych i przewlekle chorych. Jak zapobiec chorobom i powikłaniom powodowanym przez pneumokoki? Jedynym rozwiązaniem są szczepienia ochronne.
Podczas trwającej pandemii koronawirusa profilaktyka chorób układu oddechowego jest szczególnie istotna. Ale szczepienie chroniące przed zakażeniem pneumokokami ma jeszcze jedno niezwykle istotne uzasadnienie. Jak dowodzą przeprowadzone w 2020 roku badania, zakażeniu wirusem SARS-CoV-2 często towarzyszą jednoczesne zakażenia bakteryjne. A pacjenci chorzy na COVID-19 i równocześnie zakażeni innymi patogenami są zwykle dłużej hospitalizowani, częściej przyjmowani na oddziały intensywnej terapii oraz bardziej narażeni na śmierć.
Pneumokoki - jest się czego bać
Bakteria S. pneumoniae to jedna z przyczyn zapalenia płuc - choroby, która może prowadzić do hospitalizacji, zaostrzenia chorób towarzyszących, a czasem nawet do śmierci. Nie mniej groźna dla osób dorosłych jest wywołana przez zakażenie pneumokokami inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP), czyli zapalenia opon mózgowych, posocznica czy zapalenia płuc z bakteriemią. Inwazyjna choroba pneumokokowa występuje rzadziej niż zapalenie płuc, ale wiąże się z wysoką śmiertelnością i ryzykiem długoterminowych powikłań.
Uwaga na płuca!
Choroby płuc to jedne z najpowszechniejszy przyczyn ciężkich schorzeń i śmieci na świecie. W Polsce są one - po chorobach układu krążenia i nowotworach - jedną z najczęstszych przyczyn śmierci wśród osób w wieku 65+. Na zapalenia płuc najczęściej chorują osoby po 65. roku życia i dorośli ze współistniejącymi problemami zdrowotnymi.
Już istniejące choroby płuc, a zwłaszcza przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), choroby serca, wątroby, nerek, zespół nerczycowy, cukrzyca, nowotwory i wszystkie stany upośledzonej odporności sprzyjają rozwojowi i ciężkiemu przebiegowi pneumokokowego zapalenia płuc. Leczenie tej choroby dodatkowo utrudnia fakt, że bakterie pneumokokowe są oporne na działanie antybiotyków i wywołane przez nie zakażenia po prostu trudno się leczą.
Koronawirus, grypa i pneumokoki - zabójcza mieszanka
Podczas trwającej pandemii równoczesne zakażenie wirusem SARS-CoV-2 i innymi wirusami czy bakteriami jest szczególnie niebezpieczne i - jak się okazuje - dość częste. Z badań przeprowadzonych niezależnie przez różne grupy naukowców wynika, że odsetek pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19 i równocześnie zakażonych bakterią S. pneumoniae wynosi od 20% do nawet około 60%.
Ale pneumokoki są też najczęściej wykrywanymi bakteriami (35%) u chorych hospitalizowanych z powodu zapalenia płuc wywołanego przez wirusa grypy. Równoczesne zakażenie bakterią S. pneumoniae w okresach epidemii grypy jest jedną z głównych przyczyn dużej ilości zachorowań oraz zgonów osób z tak zwanym pozaszpitalnym zapaleniem płuc. A ta informacja niepokoi szczególnie w sytuacji, gdy specjaliści już teraz ostrzegają nas przed jesienno-zimową epidemią grypy.
Jak się chronić przed pneumokokami?
Podobnie jak dzieci, dorośli także mogą zaszczepić się przeciwko penumokokom. Dla osób dorosłych dostępne są skuteczne szczepienia chroniące przed inwazyjną chorobą pneumokokową oraz pneumokokowym zapaleniem płuc. Szczepionka polisacharydowa starszego typu wymaga powtarzania jej podania, natomiast szczepionka skoniugowana jest jednodawkowa. Co istotne, szczepionkę przeciw pneumokokom można podawać razem ze szczepionką przeciw grypie, a także w każdym innym dniu przed lub po szczepieniu przeciw COVID-19.
Kto powinien się zaszczepić przeciw pneumokokom?
Liczne towarzystwa naukowe oraz Program Szczepień Ochronnych na 2021 rok rekomendują osobom dorosłym powyżej 50. roku życia szczepienie się przeciwko pneumokokom. W dobie pandemii COVID-19 szczepienia przeciw pneumokokom są zwłaszcza zalecane w grupach szczególnie podatnych na zachorowanie oraz osobom przewlekle chorym.
Zaszczepienie się przeciwko pneumokokom powinny rozważyć zwłaszcza osoby:
- z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odporności (zakażone wirusem HIV, cierpiące na przewlekłe choroby nerek, zespół nerczycowy, białaczkę, chłoniaka Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze czy uogólnianą chorobę nowotworową oraz będące w trakcie terapii immunosupresyjnej),
- z chorobami przewlekłymi (przewlekłą chorobą serca, przewlekłą chorobą płuc, w tym astmą, cukrzycą, przewlekłą chorobą wątroby, w tym marskością wątroby, anemią sierpowatą, wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, implantem ślimakowym, wrodzoną lub nabytą asplenią, czyli żyjące bez śledziony),
- o niezdrowym stylu życia (palące papierosy, nadużywające alkoholu).
Więcej informacji o pneumokokach i związanych z nimi zagrożeniach znajdziesz na stronie www.PneumokokoweZapaleniePluc.pl.
Organizatorami kampanii "Pneumokoki nie liczą lat. Zaszczepieni - zabezpieczeni" są Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej oraz Pfizer.
Partnerzy merytoryczni: Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Polskie Towarzystwo Hematologów i Transfuzjologów, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej, Polska Grupa Raka Płuc.
Partnerzy kampanii: Fundacja Onkocafe - "Razem lepiej", Fundacja "Aby żyć", Fundacja CARITA, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków (PSD), Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, Polskie Stowarzyszenie Stwardnienia Rozsianego (PTSR), Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pacjentów ze Schorzeniami Serca i naczyń "ECOSERCE", Stowarzyszenie Amazonki Warszawa-Centrum, Stowarzyszenie SANITAS, Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej SED, Fundacja Onkologiczna NADZIEJA, Sercoma. Stowarzyszenie Pomocy Chorym na Mięsaki, Stowarzyszenie "Podwale Siedem", Życie z rakiem - Fundacja Onkologiczna.
Partnerzy medialni: Dziennikarski Klub Promocji Zdrowia oraz Mojacukrzyca.org
