Zdrada emocjonalna może objawiać się na wiele sposobów. "To może być zaangażowanie w intymne rozmowy, nawiązywanie emocjonalnej więzi, pogłębiania zaufania z kimś innym niż nasz partner życiowy." O tym, co kryje się pod pojęciem emocjonalnej zdrady, rozmawiamy z psychoterapeutką K. Leą Jarmołowicz.
Spis treści
Ostatnio coraz częściej mówimy o zjawisku określanym jako zdrada emocjonalna. Co to właściwie jest?
K. Lea Jarmołowicz: To sytuacja, w której partner angażuje się emocjonalnie w relacji z kimś innym niż jego partner życiowy, ale bez fizycznego zdradzania. To może być np. zaangażowanie w intymne rozmowy, nawiązywanie emocjonalnej więzi, pogłębiania zaufania i intymności z kimś. Choć brak fizycznej relacji np. seksu, jest zaangażowanie emocjonalne, dochodzi do zdrady.
Dlaczego w związku dochodzi do zdrady emocjonalnej?
Może ona wynikać z braku satysfakcji emocjonalnej w bieżącym związku lub być wynikiem poświęcenia uwagi i czasu na związek z kimś innym z różnych powodów np. zaangażowanie i wsparcie emocjonalne, zaufanie i intymność na poziomie emocjonalnym. Konsekwencje zdrady emocjonalnej mogą być bardzo poważne dla związku, ponieważ zaufanie i lojalność są fundamentami więzi. Często wymaga to otwartej i uczciwej komunikacji, terapii par lub indywidualnej, aby zrozumieć przyczyny takiego zachowania i naprawić relację, w której się jest.
Jak rozpoznać, że partner lub partnerka dopuszcza się zdrady emocjonalnej? Czy są jakieś sygnały, czerwone flagi, które powinny nas zaniepokoić?
Rozpoznanie zdrady emocjonalnej może być trudne, ponieważ często sygnały nie są takie jednoznaczne. Natomiast zwykle istnieją pewne zachowania, które mogą świadczyć o tym, że do takiej zdrady może dochodzić.
Jeżeli partner wykazuje systematyczny brak zaangażowania w rozmowy, np. zaczyna unikać rozmów o planach na przyszłość, przestaje dzielić się swoimi myślami i nie interesują go nasze uczucia, obojętność i oziębłość emocjonalna, co może wskazywać na utratę emocjonalnego zaangażowania.
Nagła zmiana w życiu seksualnym, zarówno wzrost, jak i spadek aktywności, może być oznaką problemów emocjonalnych w związku. Nagle partner zaczyna ukrywać swoje urządzenia, zmienia hasła lub stara się chronić swoją prywatność online, może to budzić podejrzenia. Nagła zmiana zainteresowań, nowe znajomości, często ukrywane przed partnerem, mogą wskazywać na poszukiwanie nowych źródeł emocji poza związkiem. Zmiana w trosce o wygląd, nowa dieta, intensywne ćwiczenia lub nowa garderoba, bez wcześniejszych sygnałów i powodu, może wskazywać na chęć przyciągnięcia uwagi kogoś innego. Często pojawiają się tajemnicze spotkania lub znikanie na dłuższe okresy, zmiany w harmonogramie. Warto jednak pamiętać, że te sygnały niekoniecznie muszą oznaczać zdradę emocjonalną, a jedno z takich zachowań nie jest żadnym dowodem, poza tym, że w waszej relacji nie dzieje się dobrze. Ważne jest więc otwarte rozmawianie z partnerem i komunikowanie mu swoich obaw.
Na forach poświęconych zdradzie emocjonalnej kobiety często zadają pytanie, czy przyjaźń damsko-męską możemy podciągnąć pod zdradę emocjonalną?
Przyjaźń damsko-męska nie jest automatycznie równoznaczna ze zdradą emocjonalną. Przyjaźnie między osobami o różnej płci są całkowicie normalne, choć z pewnością jeżeli dochodzi do sytuacji, gdzie o swoich uczuciach rozmawiamy głównie z przyjacielem, a nie naszym partnerem, to może to nosić już takie znamiona zdradzania. Bo nasz partner powinien być tą osobą, z która głównie dzielimy się naszym życiem emocjonalnym. W zdradzie emocjonalnej natomiast chodzi przede wszystkim o nieuczciwe ukrywanie lub przekraczanie granic w relacji, co zaczyna prowadzić do emocjonalnego zaangażowania z kimś innym niż własny partner. Zdrada emocjonalna odnosi się do utrzymania intymnych lub emocjonalnych relacji z kimś spoza związku w sposób, który narusza zaufanie naszego partnera. Jeżeli więc osoba w związku ukrywa ważne informacje przed partnerem, a dzieli się z nimi z przyjacielem, podobnie jak i uczuciami z inną osobą lub rozwija intymność emocjonalną poza związkiem, to taka przyjaźń jest już emocjonalną zdradą. Chcę jednak podkreślić, że nie każda przyjaźń damsko-męska prowadzi do zdrady. Przyjaźnie między płciami mogą być zdrowe i satysfakcjonujące, o ile zachowuje się szacunek i wierność wobec własnego partnera. Kluczowe jest bycie uczciwym w komunikacji z partnerem i ustalanie z nim wspólnych granic w związku. Dla jednej pary przyjaźń damsko-męska może być więc akceptowalna, a dla innej pary - może stanowić naruszenie granic. Dlatego otwarta komunikacja i jasne zrozumienie oczekiwań w związku są kluczowe, aby uniknąć niejasności i narazić wzajemne zaufanie.
Czy osoba, która zdradza emocjonalnie i nie potrafi jeszcze tego nazwać, zdaje sobie sprawę z tego, że jest to zdrada?
To zależy od osoby, ale dorośli ludzie raczej wiedzą, kiedy okłamują, zatajają coś, czy angażują się w relacje z kimś innym. Oczywiście warto ustalić jasne granice w relacji, wtedy na pewno przekroczenie ich jest jasnym sygnałem, co jest zdradą, a co nie.
Czy to, co czujemy po zdradzie emocjonalnej, której doświadczyłyśmy ze strony partnera, można porównać do zdrady fizycznej?
To, co czujemy, jest bardzo indywidualną kwestią i odradzałabym generalizowanie… Zazwyczaj jak ktoś zdradzi, to czujemy się zdradzeni, czyli czujemy smutek, złość, bezradność, rozczarowanie, lek o przyszłość relacji…
Czy jak raz to się zdarzyło, to później nosimy w sobie lęk, że partner/partnerka ponownie nas zdradzi?
I to znowu zależy od osoby i sytuacji. Każdą zdradę warto przepracować, czyli musi dojść do wzięcia odpowiedzialności osoby, która zdradziła – przeproszenia i zadośćuczynienia. Wykonać pracę, by odzyskać zaufanie. Warto także przyjrzeć się wspólnie, co się do tego przyczyniło, aby mieć pewność, że ta sytuacja już się nie powtórzy. Potrzebny jest czas i zaangażowanie, aby osoba zdradzana mogła wybaczyć i pójść symbolicznie mówiąc – dalej.
Jak na zdradę emocjonalną reagują kobiety, a jak mężczyźni?
Każdy związek jest inny, więc reakcje na zdradę emocjonalną mogą się różnić, ale ważne jest podjęcie kroków w celu zrozumienia i naprawienia zaistniałych problemów, niezależnie od płci.
Czy zdrada emocjonalna bardziej boli w dojrzałym wieku, kiedy przez lata budowałyśmy więź i nagle dowiedziałyśmy się o zdradzie?
Boli w każdym wieku, a jak bardzo, to zależy od historii danej relacji i osobowości osoby zdradzanej. To uraz więzi i on nakłada się na indywidualną historię danej osoby. Inaczej będzie czuć się i reagować osoba, która miała szczęśliwe dzieciństwo i ma bezpieczny styl przywiązania, a inaczej – jeżeli w przeszłości była już zdradzana, czy to przez tego, czy innego partnera, czy np. wychowała się w domu, gdzie dochodziło do zdrad w małżeństwie rodziców. Każdy człowiek ma inną historię i jego sposób radzenia sobie jest wynikową wielu okoliczności.
Jakie skutki dla związku może mieć zdrada emocjonalna?
Zdrada emocjonalna może mieć bardzo poważne i trwałe skutki dla związku, ale należy pamiętać, że każdy związek jest inny, więc te konsekwencje także mogą być różne. Z pewnością jednak głównymi konsekwencjami są: znaczna utrata zaufania, bo trudno po takim wydarzeniu ponownie uwierzyć w lojalność partnera; osoba zdradzona, często doświadcza wielu trudnych emocji takich jak: smutek, złość, lęk związany z odrzuceniem. Nierzadko może mieć stany depresyjne, więc może mieć trudności w radzeniu sobie z codziennym funkcjonowaniem. A partner, który dopuścił się zdrady z drugiej strony doświadcza poczucia winy, wstydu i lęku przed utratą partnera.
Zwykle też zdrada emocjonalna wpływa na trudności z ponownym nawiązaniem bliskości emocjonalnej i fizycznej oraz na duże trudności w komunikacji, bo partnerzy mogą unikać otwartej rozmowy, obawiając się, że ujawnienie prawdy spowoduje kolejne konflikty. Jeżeli partnerzy mają dzieci, to napięcia między nimi mogą negatywnie wpływać na dzieci i ich zdolność do radzenia sobie z trudnościami. Często zdrada prowadzić może do separacji, a nierzadko także do rozwodu, bo partnerzy niepotrafiący odbudować zaufania i naprawić zranionej relacji mogą ostatecznie być niezdolni do odbudowy wspólnego życia dalej. W niektórych przypadkach zdrada emocjonalna może być punktem zwrotnym, który prowadzi do rozpadu związku. Warto jednak pamiętać, że pomimo destrukcyjnych skutków zdrady, niektóre pary decydują się na podjęcie trudu naprawy związku poprzez terapię, otwartą komunikację i pracę nad odbudową zaufania. Co czyni to trudne wydarzenie punktem zwrotnym w ich relacji, która ulega nie tylko odbudowie, ale przede wszystkim zbudowaniu nowego, bardziej satysfakcjonującego dla obu stron związku. Każdy przypadek jest unikalny, a to, czy związek przetrwa, zależy od wielu czynników, w tym od zaangażowania obu partnerów.
Dlaczego zdrada emocjonalna tak boli?
Zdrada emocjonalna jest tak bolesna, bo dotyka głęboko sfer emocjonalnych i psychologicznych, niszcząc równowagę w związku. Związek jest miejscem, gdzie ludzie oczekują bezpieczeństwa emocjonalnego i psychologicznego, a zdrada wprowadza chaos i niepewność, niszcząc to poczucie bezpieczeństwa. Nierzadko prowadząc też do obniżenia poczucia własnej wartości u osoby zdradzonej. Osoba zdradzona może zastanawiać się, dlaczego nie była wystarczająca i co zrobiła nie tak. W zdradzie chodzi też o naruszenie ustalonych norm i oczekiwań w związku, więc gdy partner łamie te oczekiwania, to osoba zdradzona czuje się zdezorientowana, rozczarowana i zraniona i nie jest jej łatwo poradzić sobie z tą mieszanką silnych uczuć. Proces odbudowania zaufania też wymaga czasu, wysiłku i współpracy obu partnerów. Brak pewności, czy partner ponownie nie zdradzi, może dodatkowo zwiększać ból, co tego nie ułatwia.
Jak wybaczyć zdradę emocjonalną?
Wybaczanie zdrady emocjonalnej nie oznacza zapominania o zdarzeniach, ale raczej akceptację przeszłości i decyzję o budowaniu wspólnej przyszłości. To proces, który wymaga poświęcenia i pracy obu partnerów. Jeśli sytuacja jest zbyt trudna, może warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty par, który pomoże w prowadzeniu przez ten trudny proces. Poniżej kilka wskazówek do samodzielnej pracy:
Karolina Lea Jarmołowicz – psycholożka, psychoterapeutka, założyciel i szefowa Ośrodka CENTRUM. Członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz Stowarzyszenia INTRA. Pracuje w podejściu integracyjnym.
