Jakie skutki ma brak codziennego odpoczynku i jak regenerować się najskuteczniej, tłumaczy psycholożka zdrowia Ewa Jarczewska-Gerc.
Do czego potrzebujemy odpoczynku?
EWA JARCZEWSKA-GERC: Jest niezbędny, żebyśmy czuli się dobrze. Natura tak to zorganizowała, że jedną trzecią doby spędzamy na odpoczynku w formie snu. To nie jest cecha tylko ludzka, zwierzęta zachowują się podobnie. W czasie snu regeneruje się cały organizm, a szczególnie mózg. Kiedy wyłączamy się, dochodzi do konsolidacji wspomnień i tworzenia nowych połączeń neuronalnych. Odpowiedni odpoczynek mózgu powoduje, że wszystkie układy regenerują się, w tym immunologiczny. Reguluje się nasz system hormonalny. Czas przespany nie jest zmarnowany. To nasz odpoczynek bazowy.
I on nam nie wystarcza?
Niestety, nie. Musimy odpoczywać także w ciągu dnia, choć z tym odpoczynkiem, który – inaczej niż w wypadku snu – zależy od naszej woli, ciągle mamy pewne kłopoty. Choćby dlatego, że jest bezpośrednio związany z warunkami, w jakich żyjemy. Swoboda ekonomiczna sprzyja odpoczynkowi, a my ciągle jesteśmy społeczeństwem „na dorobku”. Pracujemy dużo, bo kusi nas wizja komfortu dla siebie i dzieci. Dlatego zapominamy o odpoczynku i odkładamy go na później. A potem ze wszystkich sił usiłujemy się doczołgać do tej jedynej przerwy w codziennych obowiązkach w roku.
Badania pokazują, że tylko jedna trzecia z nas pozwala sobie na dwutygodniowy urlop.
Byłoby lepiej, gdyby większość z nas chciała i mogła robić sobie dwutygodniową przerwę w pracy. Bo kilkudniowy wypoczynek nie sprzyja regeneracji nadszarpniętych zasobów energetycznych, szczególnie jeśli nie dbamy o odpoczynek każdego dnia. Dlatego sądzę, że potrzebujemy zmiany sposobu myślenia. Dzisiaj już wiemy, że to możliwe. Pamiętam, że w marcu 2020 roku udzielałam wywiadu właśnie o umiejętności odpoczywania. Zwracałam uwagę, że wiele osób ma poczucie zakleszczenia w pewnym kołowrotku, jest ciągle w biegu… I wtedy przyszedł COVID.
Pandemia nauczyła nas lepiej odpoczywać?
Jestem zaskoczona, ile osób deklaruje, że właśnie w czasie lockdownu odrobiło tę lekcję. Odkryli przyjemność ze spędzania czasu z rodziną, z dziećmi, z robienia czegoś wspólnie. Skorzystali z szansy na przedefiniowanie swojego stosunku do pracy i czasu wolnego. Nie chcą wracać do biura. Mimo że światowe badania przeprowadzone na początku pandemii pokazały, że dla 80 proc. pracowników moment zmiany i konieczność pracy zdalnej był maksymalnie stresujący. Po przejściu kryzysu odnaleźliśmy się w nowym systemie. Chociaż w pierwszej fazie pojawiały się także destrukcyjne sposoby radzenia sobie z stresem: nadmiar alkoholu czy jedzenia. Dzisiaj częściej mówimy o kruchości życia, wdzięczności za to, co mamy, odnajdowaniu przyjemności w codzienności. Ludzie stali się bardziej uważni.
Cały wywiad przeczytasz w najnowszym wydaniu magazynu PANI
