Z okazji 11 lutego, czyli Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce, przyglądamy się kobietom, które łączą różne, zdawałoby się opozycyjne, role. Czy można być aktorką i neurobiolożką? Jak entomolożka została modelką? I dlaczego gwiazdka czarnobiałego filmu znana jest jako pionierka wifi?
Marie-Curie Skłodowska a potem długo, długo nic. Kobiety dokonują wielu odkryć w matematyce, biologii czy fizyce, wciąż jednak są w mniejszości w porównaniu z mężczyznami. Zgodnie z danymi UNESCO kobiety w STEM (Nauka, Technologia, Inżynieria, Matematyka) stanowią w zależności od regionu od 20 do 40 proc. siły roboczej.
Jak dowodzą badania, jednym z powodów tej sytuacji jest nie wystarczająca ilość kobiecych autorytetów, które można naśladować. W skrócie, dziewczynki rzadko widzą zarówno w życiu publicznym jak i kulturze popularnej kobiety w nauce, które mogą je zainspirować. Warto tu wspomnieć o efekcie Scully. Kiedy w popularnym serialu „Z archiwum X” pojawiła się postać agentki FBI i lekarki Dany Scully, wzrosła liczba dziewczynek, które zdecydowały się studiować nauki ścisłe.
Co jednak ciekawe, nawet popularna agentka Scully przedstawiała pewien stereotyp: zawsze poważna, sceptyczna i pozbawiona poczucia humoru. Jednak kobiety w nauce nie boją się rozrywki, czasem nawet same w niej pracują. Przedstawiamy profile kobiet, które walczą ze stereotypami, że naukowczyni nie może się jednocześnie interesować modą czy kosmetykami. Co przykuwa uwagę w przedstawionych biografiach to również fakt, że nie trzeba podążać tradycyjną ścieżką edukacji, aby pracować w naukach ścisłych.
Hedy Lamarr: Gwiazda Hollywood i wynalazczyni
Hedy Lamarr to nieco zapomniana austriacka aktorka, która zrobiła karierę w złotych czasach Hollywood (w latach 30- i 40-tych). Urodzona w 1914 roku, w 1933 roku zagrała w kontrowersyjnym filmie "Ekstaza", w którym wystąpiła nago. Adolf Hiter zabronił wyświetlania filmu, przez lata był również zakazany przez amerykańską cenzurę. Także jej mąż, Fritz Mandl, jeden z najbogatszych Austriaków tamtych czasów, z zazdrości chciał wykupić wszystkie kopie filmu i zakazał żonie gry aktorskiej.
Mając dosyć cenzury i faszystowskich poglądów męża, która zbił majątek na handlu bronią z hitlerowskimi Niemcami, Lamarr, która miała żydowskie korzenie, uciekła z Austrii, rozwiodła się i rozpoczęła karierę w Hollywood w wytwórni Metro-Goldwyn-Meyer. Zagrała m.in. w "Boom Town" z Clarkiem Gable i Spencerem Tracy czy "Samson i Dalila".
W ostatnich latach o Heddy coraz częściej się wspomina, jednak nie w aspekcie filmowej kariery, ale jako genialnej wynalazczyni. Mimo braku formalnego wykształcenia Lamarr opracowała m.in. pomysł gazowanego napoju w kostce czy poprawę ulicznej sygnalizacji świetlnej. Pomagała również milionerowi Howardowi Hughesowi w opracowaniu bardziej aerodynamicznego kształtu samolotów. Hughes, w odróżnieniu do jej męża, docenił jej umysł i oddał jej do dyspozycji laboratorium i ekipę naukowców. Jednak największym wynalazkiem Lamarr było stworzenie systemu sterowania torpedą za pomocą fal radiowych. Na pomysł wpadła Hedy po tragedii jaką było zatopienie przez nazistów brytyjskiego statku z ponad 70 dziećmi na pokładzie. Wspólnie z przyjacielem, kompozytorem Georgem Antheil, stworzyli patent, który bezpłatnie zaoferowali marynarce wojennej USA. Jednak Lamarr była podejrzewana o szpiegostwo, więc pomysł został odkurzony dopiero w latach 50-tych, w czasach kryzysu kubańskiego. Pomysł Hedy został rozwiniętych w latach 80-tych i stał się bazą pod wynalazek wi-fi. Aktorka nie czerpała z tego zysków i dopiero pod koniec życia (zmarła w 2000 r.) uzyskała uznanie jako wynalazczyni. Szczegółowo o życiu Hedy Lamarr pisaliśmy w tekście "Gwiazda, która ujarzmiła torpedy".
Susan Finkbeiner: Od motyli do London Fashion Week
Dr Finkbeiner zaczyna swój wykład na TED „On being the scientific model” od informacji o algorytmie "New York Times", który przewiduje, po wpisaniu obecnego zawodu, najbardziej nieprawdopodobną pracę dla ciebie, biorąc pod uwagę posiadane umiejętności. Finkbeiner, która zajmuje się entomologią (nauką o owadach), mówi że dla niej algorytm wskazał jako najbardziej nieprawdopodobne zostanie modelką. Co jest zabawne, biorąc pod uwagę że biolożka łączy pracę naukową z pracą modelki. Z jednej strony od dziecka Finkebeiner interesowała się owadami i skończyła entomologię oraz napisała pracę doktorską na temat motyli. Jej badania w Ameryce Południowej zostały docenione m.in. przez Smithsonian Institution i National Geographic. Z drugiej strony, w czasach szkoły średniej brała udział w konkursach piękności, i zauważyła, że ludzie dziwią się, że entomolog może być atrakcyjny. Stwierdziła więc, że chce obalać stereotypy na temat tego jak powinien wyglądać naukowiec i została modelką na część etatu. Wzięła m.in. udział w London Fashion Week. Finkbeiner podkreśla, że jej pasją jest zachęcanie dziewczynek do zainteresowania się nauką i nie zwracania uwagi na stereotypy.
Michelle Easter: Z wybiegu do NASA
Michelle Easter urodziła się i wychowała na farmie w Maryland. Po skończeniu liceum została profesjonalną makijażystką i przeniosła się do Los Angeles, gdzie zaczęła dostawać propozycje modelingu. Pracowała m.in. Mediolanie, Atenach, Dubaju czy Paryżu. Kiedy osiedliła się w Nowym Jorku, zdecydowała się ukończyć collage. Ukończyła Stevens Institute of Technology i zdobyła pracę w należącym do NASA Jet Propulsion Laboratory, zajmującym się napędami odrzutowymi, gdzie pracuje jako inżynier mechatroniki. Założyła również fundację Mind Makers, zajmującą się ułatwianiem współpracy między inżynierami, edukatorami i artystami.
Serialowa neurobiolożka z prawdziwym doktoratem
Mayim Bialik zaczęła karierę aktorską jako dziecko. Jako nastolatka grała przez pięć lat główną rolę w serialu "Blossom". Po zakończeniu emisji serialu zdecydowała się ukończyć neurobiologię na Uniwersytecie Kalifornijskim, a następnie zrobiła doktorat z neurobiologii. Już jako doktor Bialik zdobyła rolę w bardzo popularnym sitcomie "Teoria wielkiego wybuchu", gdzie grała właśnie neurobiolożkę Amy Farrah Fowler. W serialu występowała od 2010 roku aż do jego zakończenia w 2019 roku.
Obecnie Mayim Bialik prowadzi popularny teleturniej "Jeopardy", w którym uczestnicy muszą wykazać się wiedzą na tematy ogólne. Reżyseruje również swój pierwszy film i gra w serialu "Call me Kat". Poza karierą aktorską Bialik również prowadzi popularny kanał na YouTube, współstworzyła książkę na temat rodzicielstwa bliskości oraz propaguje weganizm.
Kasia Gandor: Biotechnolożka, youtuberka, modelka
Z wykształcenia biotechnolożka, z zamiłowania populatyzatorka wiedzy i youtuberka. Na swoim kanale rozwiewa wątpliwości co do skuteczności szczepień, opowiada o zmianach klimatycznych, ale także książkach czy kosmetykach. Zanim zadebiutowała na YouTube jako modelka pracowała w Londynie, Nowym Jorku i Mediolanie. Pracę modelki zmieniła jednak na studia biotechnologii. Więcej o Kasi dowiecie się z naszego wywiadu "Idę tam, gdzie podpowiada mi intuicja".
