Muzeum Narodowe w Krakowie świętuje Rok Olgi Boznańskiej i zaprasza do świata jednej z najwybitniejszych polskich malarek

Artystka o wyjątkowej wrażliwości

Olga Boznańska urodziła się w Krakowie w 1865 roku, w rodzinie, w której polskie i francuskie tradycje przenikały się na co dzień. Już od najmłodszych lat wykazywała niezwykłą wrażliwość na piękno otaczającego ją świata. Pierwsze lekcje rysunku pobierała od swojej matki, która dostrzegła talent córki i wspierała ją w artystycznych poszukiwaniach. Z czasem Olga uczyła się także u Kazimierza Pochwalskiego, a następnie kontynuowała edukację w Monachium. To właśnie tam rozwinęła swój niepowtarzalny styl – pełen subtelnych tonów, delikatnych przejść i psychologicznej głębi. Od 1898 roku mieszkała już na stałe w Paryżu, gdzie stała się częścią międzynarodowego środowiska artystycznego. Jej prace prezentowano na prestiżowych wystawach w Wenecji, Nowym Jorku, Berlinie i Wiedniu, a sama artystka zdobywała liczne nagrody i wyróżnienia, potwierdzające jej wyjątkowy talent.

Kobieta z pasją i zaangażowaniem

Boznańska nie tylko tworzyła, ale także aktywnie uczestniczyła w życiu artystycznym i społecznym. Z ogromną energią angażowała się w działalność środowisk kobiecych, wspierając inne artystki i biorąc udział w licznych wystawach dedykowanych kobietom. Jej obrazy były prezentowane na Wystawie Prac Malarskich Kobiet „Ars Feminae” w Warszawie, a także na Wystawie Prac Artystycznych Kobiet w Stedelijk Museum w Amsterdamie. Dzięki swojej determinacji i talentowi Boznańska zdobyła uznanie nie tylko w Polsce, ale również za granicą. Jej dzieła można dziś podziwiać w najważniejszych europejskich kolekcjach, takich jak Musée d’Orsay w Paryżu czy Galeria Internazionale d’Arte Moderna w Wenecji. Artystka była inspiracją dla wielu kobiet, które marzyły o artystycznej niezależności i własnej drodze twórczej.

Malarstwo pełne szczerości

Olga Boznańska zawsze pozostawała wierna swoim przekonaniom i artystycznej wizji. – „Obrazy moje wspaniale wyglądają, bo są prawdą, są uczciwe, pańskie… Są ciche i żywe i jak gdyby je lekka zasłona od patrzących dzieliła” – pisała w liście do przyjaciółki w 1909 roku. Jej malarstwo często określano mianem „szarości”, jednak w rzeczywistości paleta Boznańskiej była niezwykle bogata. Artystka z finezją łączyła biel cynkową, zieleń szwajnfurcką czy cynober, uzyskując niepowtarzalne efekty dzięki delikatnym, wielokrotnym dotknięciom pędzla. Każdy obraz był dla niej sposobem na wyrażenie emocji i nastrojów, a także próbą uchwycenia nieuchwytnego piękna codzienności. Jej prace urzekają szczerością i autentycznością, która sprawia, że są bliskie każdemu, kto na nie patrzy.

Portrety, szkice i osobiste pamiątki

Wśród prezentowanych na wystawie dzieł znalazły się portrety wybitnych postaci epoki, takich jak Henryk Sienkiewicz, Feliks Jasieński czy Natalie Barney. Każdy z tych portretów to nie tylko wierne odwzorowanie rysów, ale także głębokie studium psychologiczne, pozwalające zajrzeć w duszę modela. Na ekspozycji nie zabrakło również wizerunków przyjaciół i bliskich artystki, które ukazują jej niezwykłą wrażliwość i umiejętność budowania intymnej atmosfery. Oprócz obrazów, zwiedzający mogą zobaczyć szkice, szkicowniki oraz prace z dzieciństwa Boznańskiej, które pozwalają prześledzić ewolucję jej stylu i rozwój talentu od najmłodszych lat. To fascynująca podróż przez kolejne etapy twórczości artystki, która nieustannie poszukiwała nowych środków wyrazu.

Intymne spotkanie z Olgą Boznańską

„Boznańska. Kameralnie” to nie tylko prezentacja malarstwa, ale także zaproszenie do poznania artystki jako człowieka. Wśród eksponatów znalazły się osobiste przedmioty z jej paryskiej pracowni – książki, lusterka, bibeloty, a nawet fartuch malarski. Każdy z tych drobiazgów opowiada swoją własną historię i pozwala lepiej zrozumieć codzienność Boznańskiej. Po raz pierwszy publiczność ma okazję zobaczyć również rodzinne dokumenty i listy, w tym korespondencję z Józefem Czajkowskim, który odegrał ważną rolę w jej życiu. Te intymne pamiątki pozwalają spojrzeć na artystkę z zupełnie innej perspektywy – nie tylko jako wybitną malarkę, ale także jako kobietę z pasjami, marzeniami i codziennymi troskami.

Boznańska była osobą niezwykle bezkompromisową, zarówno wobec siebie, jak i innych. – „Co ja zrobię, że smutne? Nie mogę być inną, niż jestem – jak podkład smutny, to wszystko, co na nim wyrośnie, smutnym być musi” – notowała w jednym z listów. Ta szczerość i autentyczność przenikała całe jej życie i twórczość. Malarstwo Boznańskiej jest jednocześnie intymne i uniwersalne, poruszające i pełne głębokich emocji. Jej obrazy potrafią wzruszyć, skłonić do refleksji i zostają w pamięci na długo po opuszczeniu galerii.

Mistrzyni portretu i niezależna dusza

Wystawa „Boznańska. Kameralnie” ukazuje artystkę nie tylko jako mistrzynię portretu, ale także jako silną, niezależną kobietę, która nie bała się podążać własną drogą. Kraków był dla niej miejscem szczególnym – bezpieczną przystanią, do której wracała myślami, choć często marzyła o ucieczce i nowych wyzwaniach. To niezwykle osobiste spojrzenie na życie i twórczość artystki, której dorobek – w dużej mierze zachowany w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie – należy do najcenniejszych w polskiej kulturze. Wystawa jest prawdziwą gratką dla wszystkich, którzy chcą poznać Boznańską nie tylko jako malarkę, ale także jako fascynującą kobietę o niezwykłej sile charakteru.

Wystawa „Boznańska. Kameralnie" w Muzeum Narodowym w Krakowie będzie trwała od 5 września do 2 listopada 2025 roku.