Dlaczego tak łatwo przychodzi nam udzielanie rad innym, podczas gdy sami borykamy się z podjęciem decyzji w podobnych sytuacjach? To zjawisko znane jako paradoks Salomona. Choć może wydawać się frustrujące, jest fascynującym tematem badań psychologicznych i może nam pomóc lepiej zrozumieć otaczający świat - i siebie oraz trafniej podejmować decyzje!
Na czym polega paradoks Salomona?
Paradoks Salomona swoją nazwę zawdzięcza biblijnemu królowi Salomonowi, który słynął z mądrości i sprawiedliwości w rozstrzyganiu sporów innych ludzi. Jednak, jak pokazują badania, mądrość ta często nie jest dostępna, kiedy chodzi o nasze problemy. Na czym dokładnie polega ten paradoks?
Badania psychologów Igora Grossmanna i Ethana Krossa wykazały, że jesteśmy skłonni do podejmowania racjonalnych i mądrych decyzji, gdy rozwiązujemy problemy innych. Zdecydowanie gorzej nam idzie, gdy zastanawiamy się nad własnymi. Wyniki badań Grossmanna i Krossa jednoznacznie pokazują, że uczestnicy podejmowali bardziej przemyślane i racjonalne decyzje, kiedy myśleli o problemach innych (podczas eksperymentu grupa została poproszona o analizę hipotetycznych problemów zarówno z perspektywy pierwszej osoby "Co ja bym zrobiła" oraz trzeciej "Co ona powinna zrobić").
Dlaczego tak się dzieje? Kluczowym czynnikiem jest dystans emocjonalny. Kiedy myślimy o problemach innych, jesteśmy w stanie zachować większy obiektywizm i chłodną analizę sytuacji. Emocje nie są tak silnie zaangażowane, co pozwala nam na bardziej racjonalne myślenie. W przypadku własnych problemów, nasze emocje często przesłaniają zdolność do obiektywnej analizy, co prowadzi do mniej racjonalnych decyzji.
Dystansowanie się i refleksja nad własnymi problemami z perspektywy trzeciej osoby eliminuje asymetrię "ja-ktoś inny" ,między myśleniem o sobie, a myśleniem o innych. Sugeruje prostą strategię poprawy podejmowania osobistych decyzji - czytamy w badaniach "Odkrywanie paradoksu Salomona", Grossmann, I., & Kross, E. dla Psychological Science.
Marta, 40 lat: "Mądrość, którą mamy dla innych, jest również dostępna dla nas samych"
"Zawsze byłam tą osobą, do której przyjaciele zwracali się po radę. Kiedy przyjaciółka miała problemy w związku, potrafiłam jej pomóc zobaczyć sytuację z innej perspektywy. "Zastanów się, co naprawdę chcesz osiągnąć w tej relacji," mówiłam, a Ania wychodziła z rozmowy z nowym spojrzeniem na swoje problemy. Jednak niedawno sama stanęłam przed trudnym wyborem – czy przyjąć ofertę pracy w innym mieście, co wiązało się z przeprowadzką i opuszczeniem przyjaciół. Poczułam się zagubiona. Analizowałam sytuację na wszystkie możliwe sposoby, ale każda decyzja wydawała się mieć poważne konsekwencje. Moja zwykła klarowność myślenia zniknęła, a emocje wzięły górę. Podczas rozmowy z Anią wyznałam: "Nie mogę uwierzyć, że jestem tak bezradna we własnej sprawie. Kiedy doradzam innym, wszystko wydaje się takie proste." Ania uśmiechnęła się i powiedziała: "Może spróbuj spojrzeć na swoją sytuację z perspektywy trzeciej osoby, tak jak robisz to dla mnie." Zadałam sobie pytanie: "Co doradziłabym przyjaciółce w tej sytuacji?" Nagle, z dystansu, moje własne problemy zaczęły się klarować. Zrozumiałam, że czasem najlepszą radą, jaką możemy sobie dać, jest ta, którą dalibyśmy innym. To doświadczenie nauczyło mnie, że mądrość, którą mamy dla innych, jest również dostępna dla nas samych, jeśli tylko potrafimy spojrzeć na nasze problemy z odpowiedniego dystansu.
Jak wykorzystać paradoks Salomona?
Świadomość paradoksu Salomona może pomóc nam w podejmowaniu lepszych decyzji. Jednym ze sposobów na przezwyciężenie tego paradoksu jest próba spojrzenia na własne problemy z perspektywy trzeciej osoby. Możemy zadać sobie pytanie: "Co doradziłbym przyjacielowi w tej sytuacji?" Taki dystans sprawi, że staniemy się bardziej obiektywni.
Warto pamiętać o Paradoksie Salomona w codziennych sytuacjach, gdy stajemy przed trudnymi decyzjami. Może to być kluczem do mądrych i przemyślanych wyborów, zarówno dla nas samych, jak i dla tych, którym udzielamy rad.
Paradoks Salomona przypomina nam, że mądrość nie zawsze jest wrodzona, ale może być rozwijana poprzez świadome praktyki i refleksję. W końcu, jak powiedział sam król Salomon: "Mądrość jest najważniejsza, nabywaj mądrości, a za wszystko, co masz, nabywaj rozumu."
