Czy to normalne, że będąc w związku, tęsknimy za byłym partnerem? Co nie daje nam w pełni zaangażować się w relację? Tęsknimy za osobą czy może za emocjami, które nam wtedy towarzyszyły? Eksperci, którzy wzięli na warsztat ten temat, doszli do zaskakujących wniosków. My pytamy: Czy będąc w takiej sytuacji, możemy uratować relację?
Anna, lat 41: "Postanowiłam zamknąć ten rozdział życia"
Anna i Marek byli parą od ponad roku. Poznali się na przyjęciu u wspólnych znajomych i od razu poczuli do siebie sympatię. Marek zakochał się w Annie niemal od pierwszego wejrzenia. Była dla niego uosobieniem wszystkiego, czego szukał w partnerce – inteligentna, dowcipna, pełna pasji i zrozumienia. Anna również była zadowolona z ich związku, choć jej serce wciąż skrywało pewien sekret. Anna często myślała o swoim byłym partnerze, Jakubie. Ich związek zakończył się nagle, a Anna nigdy nie miała okazji w pełni się z tym pogodzić. Jakub był jej pierwszą miłością, a wspomnienia o nim były wciąż żywe. Czasami, gdy była sama, przeglądała stare zdjęcia i wiadomości, które wymieniali. Czuła się rozdarta – z jednej strony kochała Marka i doceniała wszystko, co dla niej robił, z drugiej zaś tęskniła za Jakubem i czasami zastanawiała się, co by było, gdyby ich drogi się nie rozeszły. Marek, choć szczęśliwy w związku z Anną, zaczął zauważać, że coś jest nie tak. Anna bywała zamyślona, czasami nieobecna duchem. Postanowił z nią porozmawiać, bo zależało mu na szczerości i zrozumieniu. Dowiedział się, że Anna nie może pogodzić się z rozstaniem i nosi w sobie wiele niewyjaśnionych emocji. Chociaż Marek poczuł ukłucie w sercu, to starał się zachować spokój. Zależało mu na Annie i chciał, żeby była szczęśliwa. Niezależnie od tego, co to oznacza dla ich związku. Dzięki wsparciu Marka znalazła w sobie siłę, żeby spotkać się z Jakubem i zamknąć ten rozdział w swoim życiu. Postawa Marka sprawiła, że jeszcze bardziej doceniła obecną relację. Zrozumiała, że jej miłość do niego jest prawdziwa i że chce budować z nim przyszłość. Po tym doświadczeniu Marek wiedział, że ich związek jest teraz silniejszy, bo oparty na szczerości i wzajemnym zrozumieniu. Oboje nauczyli się, jak ważna jest komunikacja i jak istotne jest, by być otwartym na emocje, nawet te trudne. Dzięki temu ich miłość mogła rozkwitać na nowo.
Związek, w którym pojawia się tęsknota za "byłym"
W nowy związek powinniśmy wchodzić z czystą kartą. Zamknąć stare sprawy, rozliczyć się z przeszłością, wyjaśnić i przepracować rozstania. Przeżyć żałobę po rozstaniu. Niestety nie zawsze mamy taki komfort i czasami wchodzimy w nową relację z bagażem doświadczeń, które nam ciążą i nie pozwalają w pełni cieszyć się nową relacją. Są wręcz sytuacje, kiedy czujemy tęsknotę za byłym partnerem, której często nie potrafimy wyjaśnić. To w dalszej konsekwencji może prowadzić do emocjonalnego dystansu w obecnym związku, zaniedbywania partnera, który może czuć się mniej ważny lub kochany. Długotrwała tęsknota może również prowadzić do konfliktów, ponieważ może być postrzegana jako brak lojalności lub zaangażowania. Osoba tęskniąca często doświadcza mieszanki trudnych emocji. Może to być smutek związany z utratą, nostalgia za przeszłością, a nawet idealizacja poprzedniego związku. Tęsknota ta często nie dotyczy samej osoby byłego partnera, ale raczej uczuć i doświadczeń, które były z nim związane. Może to być tęsknota za okresem życia, w którym czuliśmy się szczęśliwi, za pewnymi cechami charakteru, które były dla nas ważne, czy za emocjami, które były wtedy intensywne. Często idealizujemy przeszłość, zapominając o jej negatywnych aspektach, co utrudnia nam docenienie tego, co mamy obecnie.
Obecny partner może zauważyć, że coś jest nie tak, poprzez różne sygnały. Mogą to być chwile zamyślenia, brak pełnego zaangażowania w rozmowy czy unikanie tematów związanych z przyszłością. Często pojawia się też porównywanie obecnego partnera do byłego, co może być bolesne i frustrujące. Partner może czuć, że jego wysiłki nie są doceniane, a jego potrzeby emocjonalne są ignorowane.
Zaskakujące wyniki badań
W jednym z badań dotyczących związków eksperci skupili się nad aspektem tęsknoty za byłym partnerem oraz satysfakcji w relacji. Osoby będące w długotrwałych związkach zostały poproszone o opisanie, co czują do swoich obecnych partnerów oraz do byłych. I chociaż większość badanych zdecydowanie przyznała, że obecni partnerzy są lepsi pod każdym względem, to zapytani o satysfakcję ze związku, udzielali zaskakujących odpowiedzi. Niski poziom satysfakcji ze związku deklarowały osoby, które o dziwo postrzegały byłego partnera w bardziej pozytywnych kategoriach niż obecnego. Kolejne badania potwierdziły podobny efekt na poziomie psychofizjologicznym. Samo myślenie o byłym partnerze pozytywnie, aktywowało reakcję badanych "walcz albo uciekaj" (na skutek zadziałania bodźca - stresora, współczulny układ nerwowy uruchamia szereg fizjologicznych zmian, które mają na celu przygotowanie nas do walki albo ucieczki). Jak możemy to wytłumaczyć? Kiedy widzimy byłego partnera w pozytywny sposób (bardziej niż obecnego), prawdopodobnie szukamy recepty na niepowodzenie związku. To z kolei może powodować stres w zakresie autonomicznego układu nerwowego, który nadzoruje reakcję walki albo ucieczki.
Co robić, kiedy jeden z partnerów tęskni za byłym?
Kiedy jeden z partnerów tęskni za byłym partnerem, sytuacja może być trudna zarówno dla osoby tęskniącej, jak i dla jej obecnego partnera. Jednak z odpowiednim podejściem i zaangażowaniem, taki związek ma szansę na przetrwanie i rozwój. Pierwszym krokiem jest otwarta i szczera rozmowa między partnerami. Osoba tęskniąca powinna podzielić się swoimi uczuciami, a obecny partner powinien być gotowy do wysłuchania bez oceniania. Ważne jest, aby obie strony czuły się bezpiecznie, wyrażając swoje emocje i obawy. Osoba tęskniąca powinna zastanowić się, co dokładnie powoduje tęsknotę. Czy jest to konkretna cecha byłego partnera, wspomnienia związane z tamtym okresem życia, czy może coś, czego brakuje w obecnym związku? Zrozumienie źródła tęsknoty może pomóc w podjęciu działań mających na celu jej zniwelowanie. Ważne jest, aby obie strony czuły się zaangażowane i doceniane. Porównywanie obecnego partnera do byłego może być destrukcyjne. Zamiast tego warto skupić się na unikalnych cechach i wartościach, które wnosi obecny partner. Każdy związek jest inny i ma swoje mocne strony, które warto docenić. Czasami pomocne może być skorzystanie z terapii indywidualnej lub par. Zrozumienie i przetworzenie emocji związanych z byłym partnerem wymaga czasu. Ważne jest, aby obie strony były cierpliwe i dawały sobie przestrzeń na przemyślenia i rozwój. Skupienie się na wspólnej przyszłości może pomóc w przezwyciężeniu tęsknoty za przeszłością. Planowanie wspólnych celów, marzeń i działań może wzmocnić więź między partnerami i skierować uwagę na to, co jest teraz i co może być w przyszłości.
Źródła:
Buss, D. M. (2017). The evolution of desire: Strategies of human mating (Revised edition). New York: Basic Books.
Geher, G., Bloodworth, R., Mason, J, Stoaks, C., Downey, H.J., Renstrom, K.L., & Romero, J.F. Motivational Underpinnings of Romantic Partner Perceptions: Psychological and Physiological Evidence (2005). Journal of Personal and Social Relationships, 22, 255-281.
Richter J, Finn C. Transactions between self-esteem and perceived conflict in romantic relationships: A 5-year longitudinal study. PLoS One. 2021 Apr 12;16(4):e0248620. doi: 10.1371/journal.pone.0248620. PMID: 33844689; PMCID: PMC8041199.
Rokach A, Chan SH. Love and Infidelity: Causes and Consequences. Int J Environ Res Public Health. 2023 Feb 22;20(5):3904. doi: 10.3390/ijerph20053904. PMID: 36900915; PMCID: PMC10002055.
Glenn Geher, Don't Be Someone's Second Potato, psychologytoday.com
