Michał Rusinek o książkach, które go ukształtowały: "Wracam do Borgesa, aby wszystko wróciło do normy"

"Wyjaśniamy dzieciom tajemnice życia", dr Andre Arthus

"To była pierwsza książka do tak zwanego przysposobienia do życia w rodzinie, wydana w latach 70. Nic z niej nie zrozumiałem. Może to i dobrze, bo na przykład narządy rodne kobiet były w niej przedstawione na rzeźbie Wenus z Milo. To może skrzywić obraz kobiety oraz bliskości cielesnej. Kobieta przedstawiona jako zimna i skamieniała… W każdym bądź razie "Wyjaśniamy dzieciom tajemnice życia" to była pierwsza książka, jaką przeczytałem".

"Przygody  Kubusia Puchatka", Alan Alexander Milne

"Nie sposób pominąć "Kubusia Puchatka", którego czytam do dzisiaj od czasu do czasu. Jest to znakomita literatura autorstwa A.A. Milne. Co więcej, miałem szczęście i zaszczyt przełożyć na język polski jego wiersze oraz wszystkie oficjalne kontynuacje Puchatka. Zatem Kubuś ze mną pozostał”.

"Hobbit", J.R.R. Tolkien

"Kolejna książka, która jest dla mnie ważna i pozwoliła i dalej wejść w świat literatury to "Hobbit” Tolkiena. Przeczytałem go parę razy, a następnie Władcę Pierścieni”... trzy razy. Kiedy przy czwartym razie uznałem, że to nie ma sensu, byłem gotowy do dalszych literackich poszukiwań, bardziej dojrzałych".

"Dużo zawdzięczam mojej polonistce z liceum, która nazywa się Zofia Agnieszka Kłakówna. Jest już emerytowaną profesorką Uniwersytetu Pedagogicznego i specjalistką od metodyki. Jest autorką jednego z dwóch programów nauczania języka polskiego. Uważała, że metodyk nie może nie mieć kontaktu z uczniami, więc od czasu do czasu zatrudniała się w szkole. Tak została naszą nauczycielką w Liceum nr 6 w Krakowie. Nauczyła nas nie tylko pisać, ale również czytać. Wcale nie trzymała się sztywno listy lektur. Była także mistrzynią oceniania prac, gdyż pisała obszerne recenzje na marginesach. Do dzisiaj mam zachowane swoje wypracowania z jej dopiskami. W jednej z prac, w przypływie patosu napisałem: „My, humaniści, uważamy że…” Na co pani profesor napisała na marginesie: „My jeszcze zobaczymy, jacy z was humaniści”. Kiedy zrobiłem doktorat i go opublikowałem, to w dedykacji dla pani profesor podpisałem się "my, humaniści”. Z pewnością była osobą, która wpłynęła na mnie i na moje wybory literackie. Następnie rozpoczął się etap studiów polonistycznych. To świetne studia jeżeli się lubi czytać, bo odkrywa się takie nazwiska, o których w szkole się nie mówi lub są mniej znane. Tak poznałem Andrzeja Bobkowskiego czy Leo Lipskiego. W tym okresie też każde spotkanie przy winie czy wódeczce z kolegami kończyło się na gadaniu o książkach – chociaż nikt nam nie kazał!”

"Fikcje”, Jorge Luis Borges

"Był również okres fascynacji prozą iberoamerykańską. Już lata temu była dostępna w przekładach doskonałych, więc można było się w niej zanurzyć. W jakimś sensie już w niej zostałem, bo uważam, że pisarzem wszech czasów jest Jorge Luis Borges. Obecnie czytam inne rzeczy, głównie tytuły, które są mi potrzebne do prowadzenia zajęć ze studentami, ale co jakiś czas muszę wrócić do Borgesa. Wracam, aby wszystko wróciło do normy. Zrozumiałem na czym to polega, kiedy rozmawiałem z moją znajomą muzykolożką. Zawodowo zajmuje się badaniem bardzo awangardowych nurtów w muzyce. Zapytałem ją, czego słucha w domu. "Oczywiście Bacha, żeby wszystko wróciło na miejsce" – odpowiedziała. W taki sam sposób działa na mnie Borges."

"Wiersze wszystkie”, Wisława Szymborska

"Kiedy byłem w liceum, to wydawało mi się, że największym poetą jest Zbigniew Herbert. Do dzisiaj szalenie go cenię, a wtedy współbrzmiał z tym, co działo się w Polsce, rezonował. Uważałem wtedy, że to taka „męska” literatura. W wieku 17 lat może potrzebowałem jasnego podziału na „żeńską” i „męską”. Wszystko zmieniło się w okresie maturalnym. Moja koleżanka z klasy umierała na raka. Odwiedzaliśmy ją w domu, przynosiliśmy wybrane książki. Poprosiła mnie, żebym przywiózł jej tom Szymborskiej. Mieszkała po drugiej stronie Krakowa i podróż autobusem trwała bardzo długo. Żałowałem, że nie wziąłem nic innego do czytania. „Taka kobieca poezja, co ja z tym zrobię?” – pomyślałem. Od niechcenia zacząłem czytać. Nagle natrafiłem na wiersz "Relacja ze szpitala" o odwiedzinach kogoś śmiertelnie chorego. Nogi się pode mną ugięły.  Przeczytałem o sobie. Od tego momentu zacząłem poważniej traktować Wisławę Szymborską. Skończyło się tak, jak się skończyło”.

"Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną", Dorota Masłowska

"Jeżeli czytam beletrystykę, to szukam czegoś, co ma mięsistą frazę, opowiada nie tylko historię, ale jest także ciekawe językowo. Z tego powodu uważam, że Dorota Masłowska jest naszym skarbem narodowym pod tym względem. Bardzo cenię jej frazę, właściwie każde jej zdanie jest interesujące. Nie ważne, czy to powieść, felieton, e-mail czy SMS".

"Bromba i polityka", Maciej Wojtyszko

"Wstrząsającym wydarzeniem dla mnie było, kiedy Maciej Wojtyszko zwrócił uwagę na mój przekład wierszyków A.A. Milne'a, o których wspominałem. Nawet zechciał się ze mną zobaczyć będąc w Krakowie i zaprzyjaźniliśmy się od tego czasu. Zasiadamy teraz razem w jury konkursu "Literacka podróż Hestii". Właśnie jestem w trakcie czytania jego "Bromby i polityki". Jest to książka tłumacząca dzieciom czasy, w których teraz żyjemy i zagrożenia dla demokracji. Ale jestem pewien - a nawet obawiam się - że nigdy nie straci na aktualności”.