Teoria miłości Sternberga pokazuje, czy nasz związek jest na całe życie i czy można go nazwać miłością idealną. Uczucie to, jak wiemy, ma różne oblicza. Od setek lat opisują je poeci, piosenkarze i psychoterapeuci. Jedna z najbardziej znanych teorii na temat miłości pochodzi od psychologa Roberta Sternberga. Klasyfikuje miłość na podstawie trzech wymiarów. Bez spełnienia wszystkich trzech nie ma prawdziwej miłości, twierdzi jej twórca.
Teoria miłości Sternberga tłumaczy jaki związek ma szansę przetrwać lata. Znany amerykański psycholog Robert Sternberg uważa, że uczucie między dwojgiem ludzi można nazwać miłością, jeśli spełnia określone warunki. Jego trójkątna teoria miłości (triangular theory of love) wyjaśnia, czym jest miłość doskonała – chodzi o konkretne trzy elementy, które muszą zaistnieć w romantycznym związku. I tylko wtedy, gdy wszystkie trzy się łączą, nazywa się go miłością doskonałą.
Trzy najważniejsze elementy miłości
- Namiętność: Chodzi o pociąg seksualny i intensywne (fizyczne) pożądanie siebie nawzajem. Szczególnie na początku element motywacyjny odgrywa tutaj rolę, ponieważ pasja działa jak silnik, który może zintensyfikować związek.
- Intymność: Ten komponent obejmuje poczucie bliskości, zaufania i więzi między partnerami. Przejawia się w silnych pozytywnych uczuciach wobec partnera, wzajemnym szacunku, wsparciu emocjonalnym, głębokich rozmowach i chęci promowania dobrego samopoczucia drugiej osoby.
- Zaangażowanie: Tutaj świadoma decyzja człowieka odgrywa kluczową rolę. Bo o ile nie możemy świadomie zdecydować, że czujemy do kogoś pociąg seksualny, to zaangażowanie polega na aktywnym podjęciu decyzji o związku z daną osobą, na dobre i na złe. Wynika ono z bliskości, w taki sposób uzupełniają się trzy elementy.
Czy nasza miłość jest "doskonała" według tej teorii?
Teoria miłości Sternberga mówi, że w zależności od cech i kombinacji tych trzech składników powstają różne formy relacji:
Przyjaźń: Po prostu intymność bez pasji i zaangażowania.
Zauroczenie: Tylko pasja bez intymności i zaangażowania.
Pusta miłość: Tylko zaangażowanie bez intymności i namiętności.
Miłość romantyczna: Połączenie intymności i namiętności, ale bez zobowiązań.
Miłość koleżeńska: intymność i zaangażowanie, ale bez namiętności.
Głupia miłość: pasja i zaangażowanie bez intymności.
Doskonała Miłość: Idealna forma, w której obecne są wszystkie trzy składniki.
Różne fazy miłości według teorii miłości Sternberga
Spotykamy się, poznajemy i czujemy zauroczenie. Pojawia się namiętność.
- Faza romantycznych początków
Charakteryzuje się wzrostem intymności. Jest zazwyczaj krótkotrwała. Rozbudzeni namiętnością partnerzy zaczynają częściej się spotykać, rozmawiać o sobie, lepiej się poznawać, efektem tego jest wzrost intymności. Pojawia się także decyzja co do utrzymania związku i przechodzi on w fazę trzecią.
Występują tu wszystkie trzy składniki, czyli namiętność, intymność, zaangażowanie. Faza ta zazwyczaj wiąże się z podjęciem decyzji o ślubie, zamieszkaniu razem, a więc decyzji co do trwania danego związku. Partnerzy czują głębokie emocje i najwyższy stopień intymności. Mają oboje poczucie dużego zaangażowania. Koniec tej fazy jest jednoznaczny z nieuchronnym końcem namiętności. Nagłe osłabnięcie namiętności wyznacza wejście w fazę czwartą.
- Faza związku przyjacielskiego
Wypala się namiętność, ale pozostaje intymność i zaangażowanie. Dla wielu ludzi wejście w fazę związku przyjacielskiego oznacza najbardziej satysfakcjonujący okres związku. W fazie tej dominuje zaangażowanie i intymność. Jest wzajemne zaufanie, lubienie się, chęć pomagania i otrzymywania pomocy i warto o nie w tej fazie dbać. Jeśli nie uda się podtrzymać intymności, związek przechodzi w ostatnią z faz.
Jedynym składnikiem podtrzymującym związek jest zaangażowanie, więc należy się liczyć z możliwością, że któryś z partnerów zapragnie zmiany i zrezygnuje z dalszego trwania takiego związku. Ta faza nie musi pojawić się w związku, o ile partnerom uda się podtrzymać intymność. Na szczęście w momencie spadku intymności, zaangażowanie może również podtrzymywać związek.
Jeśli partnerów łączy już tylko wspólnota pewnych celów życiowych często następuje wycofanie zaangażowania jednej ze stron, a to oznacza rozpad związku.
Jak zmieniają się modele miłości
Oczywiście każdy związek jest wyjątkowy, a związki miłosne są dynamiczne, niekoniecznie monogamiczne i zmienne. Z biegiem czasu miłość przyjacielska może stać się miłością doskonałą, a miłość doskonała może przerodzić się w miłość pustą.
Ogólnie rzecz biorąc, nie wszystkie elementy są jednakowo ważne dla każdej osoby. Dlatego ważne jest, aby podkreślić, że teoria Sternberga jest tylko jedną z wielu i nie jest powszechnie obowiązująca. A także nie każdy związek da się w niej zamknąć. Ponieważ w końcu najważniejsze jest, niezależnie od jakichkolwiek teorii, czy jest nam w naszej relacji dobrze i komfortowo, czy nie.
Po co zatem miłosne teorie?
Teoria miłości Sternberga, a także inne teorie mogą pomóc w odświeżeniu związku. Zachęcają nas do refleksji i do zastanowienia się nad relacją. Może przydałabym nam się głęboka rozmowa, lub rozwój związku? A może jest jakiś składnik, którego brakuje do idealnej miłości? Model Sternberga może pomóc w lepszym zrozumieniu dynamiki relacji i pracy nad określonymi obszarami, aby tworzyć satysfakcjonujące partnerstwo. Albo nawet zrozumieć, dlaczego nie miałoby się to udać z "doskonałą" miłością.
